ომის გავლენა დასაქმების მაჩვენებელზე

ომს გრძელვადიანი ნეგატიური ეფექტი აქვს. ადამიანური დანაკარგის გარდა უზარმაზარი ეკონომიკური ხარჯები, ინფრასტრუქტურის დაზიანება, დასაქმებულთა შემცირება, ინფლაცია, დეფიციტი, არამდგრადობა, სახელმწიფო ვალების ზრდა და ეკონომიკური აქტივობების შეფერხება. თუმცა ომის შედეგი დამოკიდებულია იმაზე თუ სად მიმდინარეობა კონფლიქტი, რა სახის იყო და რამდენ ხანს გრძელდებოდა. შედეგები მშვიდობიან მოქალაქეთა ცხოვრების ხარისხზე განსაკუთრებული სიმძაფრით აისახება. 

ინფლაცია ომის თანმდევი პროცესია. საქონლის წარმოების მკვეთრი შემცირების შემდეგ ხშირია ჰიპერინფლაციის გარემოებები, რადგან მთავრობები იწყებენ ფულის ბეჭდვას საქონლის ნაკლებობასთან გასამკლავებლად. ინფლაცია იწვევს ხალხის დანაზოგის გაუფასურებას, გაურკვევლობის ზრდას და ფინანსური სისტემისადმი ნდობის დაკარგვას. მაღალი ინფლაცია კი ყველაზე მეტად საშუალო შემოსავლის შემნახველებზე მოქმედებს. დასაქმებულები იძულებულები ხდებიან მკაცრი გზებით მოიპოვონ ანაზღაურების გაზრდა.

გაფიცვის მიზეზი შესაძლოა იყოს ხელფასი, შეღავათები, განსაკუთრებული უფლებები და დაცვა. მთავრობა ინდუსტრიაში დასაქმებულებს ეყრდნობა ომის დროს, რათა აწარმოონ მარაგი და იმსახურონ ჯარისკაცებად. რაც დასაქმებულებს პრივილეგიებს ანიჭებს და ხელს უწყობს მოთხოვნილი პირობების დაკმაყოფილებას. თუმცა ამგვარი შეთანხმება ხანმოკლე აღმოჩნდება ხოლმე. იგივე ხდებოდა ერაყსა და ავღანეთში 2003-2009 წლებში. საომარი მასალების მწარმოებელ ინდუსტრიებში დასაქმებულებმა ჩაატარეს შეტევითი გაფიცვები ხელფასებისა და შეღავათების გაზრდის მოთხოვნით. მოგვიანებით გაფიცვები თავდაცვითი ხასიათის გახდა. დასაქმებულები იბრძოდნენ ხელფასების, შეღავათებისა და დასაქმების დროის შემცირების წინააღმდეგ. 

ომისაგან მიყენებული ეკონომიკური ზარალი პირდაპირ მოქმედებს  დასაქმების მაჩვენებელზე. 2008 წლის აგვისტოს ომამდე, თუ საქართველოს ეკონომიკა 8-9 %-ით იზრდებოდა ომის შემდგომ ეს მაჩვენებელი 2%-მდე დაეცა. თუმცა განვითარების ასეთ დაბალ მაჩვენებელზე იმოქმედა მიმდინარე მსოფლიო ეკონომიკურმა კრიზისმაც. მსოფლიო ბანკის საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციის კვლევის მიხედვით დგინდება, რომ ომის შემდგომ უმუშევრობის დონე საქართველოში 3.2 პროცენტით გაიზარდა და 16,5%-ს მიაღწია. ეს მაჩვენებელი 0,4%-ით გაიზარდა მომდევნო წელსაც.

ომი დიდ გავლენას ახდენს აგრესორზეც. 2022 წლის 24 თებერვალს უკრაინაში შეჭრის გასაპროტესტებლად ათობით მსოფლიოს უმსხვილესმა კომპანიამ რუსული ბაზარი დატოვა. მილიონობით მოქალაქე დარჩა სამსახურის გარეშე. თუ იანვარში უმუშევრობის დონე ოფიციალური მონაცემებით 4.4% იყო, ყოველდღიურად ეს მაჩვენებელი იზრდება. სულ უფრო მეტი კომპანია უერთდება პროტესტს, რაც იწვევს ქვეყნის ეკონომიკის ვარდნას, ეროვნული ვალუტის გაუფასურებასა და პროდუქტებზე მოთხოვნის შემცირებას, რაც დასაქმებულებზეც აისახება.