რა უნდა ვიცოდეთ იჯარის ხელშეკრულების შესახებ ?

იჯარის ხელშეკრულება სამოქალაქო ბრუნვის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია. ის, როგორც წესი, ერთმანეთთან აკავშირებს ორი ტიპის ადამიანს, ერთი მხრივ, მათ ვისაც ეკუთვნით აქტივები (როგორც წესი, უძრავი ქონება) და , მეორე მხრივ,  მათ ვინც არ ფლობენ აქტივებს, თუმცა შეუძლიათ მათი იმგვარი გამოყენება, რომ ფინანსური სარგებლი მიიღონ.

საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, იჯარის ხელშეკრულებით მეიჯარე (აქტივის მესაკუთრე) მოვალეა გადასცეს მოიჯარეს განსაზღვრული ქონება დროებით სარგებლობაში და საიჯარო დროის განმავლობაში უზრუნველყოს ნაყოფის მიღების შესაძლებლობა, თუ იგი მიღებულია მეურნეობის სწორი გაძღოლის შედეგად შემოსავლის სახით. მოიჯარე(დროებითი მფლობელი) მოვალეა გადაუხადოს მეიჯარეს დათქმული საიჯარო ქირა. საიჯარო ქირა შეიძლება განისაზღვროს როგორც ფულით, ისე ნატურით.

ამდენად, იჯარის ხელშეკრულების არსებითი შემადგენელი ელემენტებია:

Ø  ქონების დროებით სარგებლობაში გადაცემა

Ø  ნაყოფის მიღების შესაძლებლობა

Ø  საიჯარო ქირა

საიჯარო ქონება იჯარით შეიძლება გაიცეს ინვენტართან ერთად ან მის გარეშე, პირობითად, თუ მიწის ნაკვეთი იჯარით გაიცემა ინვენტართან ერთად, მაშინ მოიჯარე პასუხს აგებს ინვენტარის ყოველი ნაწილის მოვლა-პატრონობისათვის. მეიჯარეს პასუხისმგებლობა გამოიხატება იმაში, რომ იგი ვალდებულია გამოცვალოს ინვენტარის ის ნაწილები, რომლებიც გამოუსადეგარი გახდა მოიჯარისაგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო. მოიჯარე მოვალეა შეავსოს ინვენტართან დაკავშირებული დანაკარგი, მიუხედავად მეურნეობის სწორი გაძღოლისა.

იჯარის ხელშეკრულება არ არის ფორმასავალდებულო, რაც ნიშნავს იმას, რომ იგი შეიძლება დაიდოს როგორც წერილობითი ასევე ზეპირი ფორმით.  ამ წესიდან გამონაკლისია  სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის იჯარა, რომელიც უნდა დაიდოს წერილობითი ფორმით. თუკი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწაზე იჯარა წერილობითი ფორმით არ არის დადებული და სახეზეა მხოლოდ ზეპირი შეთანხმება, მაშინ ივარაუდება რომ ეს შეთანხმება განუზღვრელი ვადით არის დადებული.

მეიჯარესთან შეთანხმების შემთხვევაში თქვენ გაქვთ მთლიანად ქონების ან მისი ნაწილის ქვეიჯარის სახით გაცემის უფლებაც. პირობითად თუკი,  თქვენ იჯარის სახით სარგებლობაში მიიღეთ 100 ჰა- მიწა, თუმცა აქედან ამუშავებთ მხოლოდ 80-ს, უფლება გაქვთ რომ დარჩენილი 20 ჰა მიწა სხვა პირს გადასცეთ იჯარის ხელშეკრულებით.

ამ ნაწილში აღნიშვნას იმსახურებს ის ფაქტი, რომ თქვენ, როგორც მოიჯარე პასუხს აგებთ  მეიჯარის წინაშე იმისათვის, რომ ქვემოიჯარემ (დამქირავებელმა) ნივთი სხვანაირად გამოიყენა, ვიდრე ეს მეიჯარის მიერ იყო ნებადართული. მეიჯარეს შეუძლია უშუალოდ შეაჩეროს ქვემოიჯარის (დამქირავებლის) მიერ ქონების ამგვარად გამოყენება.

იჯარის უფლების წარმოშობისთვის სავალდებულოა ამ უფლების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იჯარის ხელშეკრულების ერთ–ერთი მხარე არის კერძო სამართლის იურიდიული პირი (შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება, სააქციო საზოგადოება, კომანდიტური საზოგადოება, სოლიდარული პასუხიმგებლობის საზოგადოება, კოოპერატივი და არასამეწარმეო იურიდიული პირი) და ხელშეკრულება დადებულია ერთ წელზე მეტი ვადით.

იმ შემთხვევაში, თუკი კერძო სამართლის იურიდიულ პირთან დადებთ იჯარის ხელშეკრულებას, თუმცა მას არ დაარეგისტრირებთ საჯარო რეესტრში, თქვენს მიერ საიჯარო ქონებაზე  განხორციელებული ნებისმიერი შემდეგი ღონისძიება იქნება ბათილი- სამართლებრივი ძალის არ მქონე. ამ დანაწესის უგულებელყოფა შეიძლება ძვირად დაგიჯდეთ- დრო და ენერგია ჩადოთ კონკრეტულ ტერიტორიაზე მეურნეობის წარმართვაში და  შემდგომ აღმოაჩინოთ რომ სულაც არ გქონიათ ამის უფლება.

იჯარის სარეგისტრაციოდ წარსადგენი დოკუმენტება: 

Ø   განცხადება (აღნიშნული ივსება შესაბამის ელექტრონულ პროგრამაში უშუალოდ დოკუმენტების მიმღები ოპერატორის მიერ);

Ø  დაინტერესებული პირის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ასლი; 

Ø   სათანადო წესით დამოწმებული იჯარის ხელშეკრულება;

Ø   მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი.