რამდენად ეფექტურია 4 დღიანი სამუშაო კვირა კომპანიაში?

სამუშაო კვირა სტანდარტულად კვირაში 5 დღით განისაზღვრება ხოლმე, თუმცა მსოფლიოს მასშტაბით რამდენიმე ქვეყნის რამდენიმე კომპანიამ 4 დღეზე გადასვლა მოსინჯა, რაც იმით განმარტეს, რომ თანამშრომელთა პროდუქტიულობაზე ზრუნავენ და მათ პირად დროს პატივს სცემენ. 4 დღიანი სამუშაო კვირა მოისინჯა საქართველოშიც. დღეების შემცირება არ მოიაზრებს ანაზღაურების შემცირებას, ის ორიენტირებულია თანამშრომელთა კმაყოფილების გაზრდაზე და ცხოვრებისა და სამუშაოს ბალანსის ხელშეწყობაზე.

მსოფლიოში პირველი ქვეყანა, რომელმაც სამუშაო საათები ოფიციალურად შეამცირა და დასაქმებულებს მისცა კვირაში 4 დღე მუშაობის ალტერნატივა, ისლანდია იყო. კვლევებით დამტკიცდა, რომ თანამშრომელთა მოტივაცია და შრომისუნარიანობა მკვეთრად გაიზარდა, შესაბამისად, პროექტი წარმატებული აღმოჩნდა. ისლანდიაში აღნიშნული საკითხი ჯერ კიდევ კოვიდ პანდემიამდე, 2015 წელს დადგა. პანდემიის პერიოდში კი, მასშტაბურად დისტანციურად მუშაობამ აჩვენა, რომ სამუშაო ამოცანების გადაჭრა დისტანციურად თითქმის ყველა შემთხვევაში შესაძლებელი და წარმატებული იყო, გარდა გამონაკლისებისა. შესაბამისად პანდემიის შემდეგ ადამიანებს გაუჭირდათ სრულ სამუშაო გრაფიკზე დაბრუნება. ამის შემდეგ, ევროპის რამდენიმე ქვეყანამ სატესტო რეჟიმში დაუშვა 4 დღიან სამუშაო კვირაზე გადასვლა. ასეთია მაგალითად დიდი ბრიტანეთი, სადაც პროექტის ეფექტურობას 3300 ადამიანზე გამოცდიან 70 კომპანიაში. აღნიშნული პროექტი 6 თვის განმავლობაში გაგრძელდება და საბოლოო შედეგებზე დაყრდნობით გაირკვევა, რამდენად წარმატებული აღმოჩნდება ეს მოდელი დიდი ბრიტანეთისთვის. მიმდინარე წელს 4 დღიანი სამუშაო კვირა შესთავაზა დასაქმებულებს ბელგიამაც. შემცირებული დღეების მოთხოვნის უფლება სურვილისამებრ აქვთ თანამშრომლებს, ხოლო იმ შემთხვევაში თუ უარს განაცხადებენ 4-დღიან სამუშაო გრაფიკზე, ეს უარი უნდა დაასაბუთონ კიდეც. ანაზღაურება, რა თქმა უნდა, ამ შემთხვევაშიც უცვლელი რჩება. ბელგიის პრემიერმინისტრის განცხადებით, ეს გადაწყვეტილება ეფუძნება თანამშრომელთათვის პროდუქტიული სამუშაო გარემოს შექმნას და მათთვის საშუალების მიცემას, რომ პირად ცხოვრებას მეტი დრო დაუთმონ.

გარდა შემცირებული სამუშაო დღეებისა, აღსანიშნავია, რომ ბელგიასა და პორტუგალიაში მიიღეს კანონი, რომლის თანახმადაც, დამსაქმებელს ეკრძალება არასამუშაო დროს დასაქმებულის შეწუხება.

გარდა ევროპის ქვეყნებისა, სამუშაო კვირის შემცირების პრეცედენტები არის ასევე იაპონიასა და არაბთა გაერთიანებულ საემიროებში. ამ უკანასკნელში, 2021 წელს სამუშაო დრო 4.5 დღემდე შემცირდა რაც გულისხმობს, რომ დასაქმებულებს საშუალება ექნებათ პარასკევს შუადღის 12 საათიდან ორშაბათამდე დაისვენონ. არაბთა გაერთიანებულ საემიროებში სამუშაო დღე დილის 7:30-ზე იწყება. რაც შეეხება იაპონიას, იაპონური კულტურა გამორჩეულია სამუშაო პროცესის მიმართ გაზრდილი პასუხისმგებლობით და ე.წ. „ვორკოჰოლიკებით“, თუმცა მიუხედავადა ამისა, აქაც მოიძებნებიან კომპანიები, რომლებიც დასაქმებულებს 4 დღიან სამუშაო კვირას სთავაზობენ, მათ შორის ამ დროისთვის ბოლო კომპანია, რომელიც აღნიშნულ გრაფიკზე გადავიდა, პანასონიკია.

საქართველოში ამ დროისთვის ძალიან ცოტა კომპანიაა, რომელიც 4დღიან სამუშაო გრაფიკს სთავაზობს დასაქმებულებს, მათ შორის ერთერთია საკონსულტაციო კომპანია, რომელშიც პანდემიამდე დაინერგა აღნიშნული პრაქტიკა, ხოლო მეორეა - საწარმო, სადაც 2021 წლის ოქტომბრიდან შესთავაზეს თანამშრომლებს კვირაში 4 დღე მუშაობა. ორივე კომპანიაში აღსანიშნავია, რომ გრაფიკის ამგვარი ცვლილებით თანამშრომელთა პროდუქტიულობა და საერთო შედეგები გაიზარდა, დროის სწორი გადანაწილება გაუმჯობესდა და მიუხედავად იმისა, რომ კლიენტებისა თუ პარტნიორებისთვის გამოყოფილი დრო შემცირდა, ისინიც გაგებით მოეკიდნენ კომპანიის განახლებულ გრაფიკს. საქართველოში ასევე მოიძებნებიან ისეთი კომპანიები, რომლებმაც პანდემიის შემდეგ ჰიბრიდული რეჟიმის შენარჩუნება  შესთავაზეს თანამშრომლებს და მისცეს საშუალება იმუშაონ, საიდანაც უნდათ.

მიუხედავად სხვადასხვა ქვეყნების პრაქტიკებისა, აღსანიშნავია, რომ სამუშაო კვირის შემცირება სრული მასშტაბით არსად მომხდარა, ყველგან მეტნაკლებად სატესტო რეჟიმი აქვს, ან სამუშაო სპეციფიკა იძლევა ამის საშუალებას. ასევე მნიშვნელოვანი ნაწილია თავად დასაქმებულის სურვილი გადავა თუ არა შემცირებულ სამუშაო დღეებზე.