თანხის დაბანდება

თუკი ინვესტიციის განხორციელება გადაწყვიტეთ, ეს ერთ-ერთი ყველაზე სწორი გადაწყვეტილებაა, რომელიც ცხოვრების მანძილზე მიგიღიათ. ფინანსური რესურსის დაბანდების ტრადიცია ასეული წლის წინ იღებს სათავეს, თუმცა იხვეწება და იცვლება ინვესტირების ყველაზე გონივრული გზები და საშუალებები.

ინვესტიცია არის ქონება, რომელსაც ფიზიკური თუ იურიდიული პირი მომავალში მეტი სარგებლის მოტანის მოლოდინით ყიდულობს. ინვესტირების ყველაზე გავრცელებული გზა უძრავი ქონებისა და ფასიანი ქაღალდების შეძენაა. შენაძენი კი ისე უნდა შეარჩიოთ, რომ მისი ღირებულება გაიზარდოს და მოგება მოგიტანოთ.

ინვესტიციის განხორციელების დროს არ იფიქროთ, რომ მცირე ბიუჯეტი გაქვთ და დაბანდებას აზრი არ აქვს. სჯობს, დააბანდოთ მცირე თანხა და მიიღოთ შესაბამისი სარგებელი, ვიდრე საერთოდ არ დააბანდოთ დიდი თანხის მოლოდინში და საერთოდ ვერ მიიღოთ სარგებელი.

განვიხილოთ ინვესტირების ყველაზე გავრცელებული და მომგებიანი მეთოდები, რომლებიც მსოფლიოს მასშტაბით პოპულარულია და საქართველოშიც ეტაპობრივად იმკვიდრებს თავს.

უძრავი ქონება

ინვესტირების უძრავ ქონებაში განხორციელება ერთ-ერთი ყველაზე ტრადიციული და, ამავდროულად, საქართველოში ყველაზე პოპულარული მეთოდია. ეს ფინანსური რესურსის დაბანდების საკმაოდ სტაბილური გზაა, განსაკუთრებით ისეთ ადგილებში, სადაც საცხოვრებელი ადგილების დეფიციტი და მაღალი მოთხოვნაა. უძრავი ქონების საბაზრო ღირებულება თითქმის ყოველთვის იზრდება და განსაკუთრებული გამონაკლისების გარდა მათი ფასი არ მცირდება. ღირებულების ზრდის პარალელურად კი უძრავი ქონების გაქირავების გზით მისგან სტაბილური შემოსავლის მიღებაა შესაძლებელი.

უძრავ ქონებაში ინვესტიციის განხორციელება, საწყისი თანხის არარსებობის შემთხვევაშიც შესაძლებელია. სამშენებლო კომპანიების შიდა განვადებითა და ბანკის მიერ დამტკიცებული იპოთეკური სესხის საშუალებით შეძლებთ უძრავი ქონება საწყისი საინვესტიციო თანხის ქონის გარეშე შეიძინოთ.

აქციები

საფონდო ბირჟებზე სხვადასხვა კომპანიის აქტივები იყიდება, რომელთა შეძენაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია. აქციებში ჩადებული ინვესტიცია იგივეა, რაც კომპანიის ძალიან მცირე, მაგრამ არცთუ უმნიშვნელო, წილის ყიდვა. შესაბამისად, ამ გზით შეგიძლიათ გიგანტი საერთაშორისო კომპანიების აქციების მფლობელიც კი გახდეთ. კომპანიის წარმატებასთან ერთად იზრდება აქციების ღირებულება. ზოგადად, აქციის ფასზე სხვადასხვა ფაქტორი ახდენს გავლენას, მათ შორის, მსოფლიოში მიმდინარე ეკონომიკური მოვლენები და ინვესტორების რაოდენობა.

აქციებით ვაჭრობა, როგორც წესი, ხორციელდება საფონდო ბირჟებსა და ე. წ. OTC (Over-The-Counter) ბაზრებზე. საქართველოში შესაძლებელია როგორც საქართველოს საფონდო ბირჟაზე, ისე მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის საფონდი ბირჟებზე გამოტანილი აქციების შეძენა. ამ პროცესში საბროკერო კომპანიის ჩართულობაა საჭირო. მაგალითად, უკანასკნელ თვეებში მსოფლიოში ყველაზე მზარდი ღირებულების მქონე აქციები შემდეგ კომპანიებს ეკუთვნით: Tesla, Amazon, Netlfix, Nvidia და Enphase Energy.  

დღეს ყველაზე მეტად პოპულარულია ორი ტიპის აქციები: 1. დიდი კომპანიების აქციები, რომლებიც დიდი ხანია ბაზარზე არსებობენ და დიდი საბაზრო ფასი აქვთ. 2. ახალი ინოვაციური კომპანიების აქციები, რომელთა ღირებულებაც, შესაძლებელია მნიშვნელოვნად გაიზარდოს.

აქციების შეძენა გრძელვადიანი ინვესტიციაა. თქვენ აბანდებთ ფულს კომპანიის აქციებში, რათა იგი მომავალში უფრო ძვირად გაყიდოთ, ან მიიღოთ მზარდი დივიდენდები. ეს პროცესი შეიძლება რამდენიმე წელი გაგრძელდეს. ამიტომ, სანამ აქციების შეძენას გადაწყვეტთ, უნდა დარწმუნდეთ რომ საკმარისი მოთმინება და საინვესტიციო თანხა გაქვთ.

აქციებში თანხის დაბანდება მსოფლიოში ყველაზე გონივრული და პოპულარული გზაა. სხვადასხვა საერთაშორისო კომპანიის აქციის ყიდვა საქართველოშიც შესაძლებელია.

ობლიგაციები

ობლიგაცია სავალო ფასიანი ქაღალდია, რომელსაც ემიტენტი გამოსცემს ინვესტორისგან თანხის მიღების მიზნით. მარტივად რომ ვთქვათ, ამ შემთხვევაში ემიტანტი  ინვესტორისგან, ანუ ობლიგაციის მყიდველისგან, თანხას სესხულობს გარკვეული პერიოდით. ობლიგაციის შესყიდვის შემდეგ ინვესტორი გარკვეული პერიოდულობით იღებს შემოსავალს ობლიგაციიდან კუპონის სახით (საპროცენტო განაკვეთი). კუპონის ოდენობას განსაზღვრავს მისი განაკვეთი და ობლიგაციის ნომინალური ღირებულება.

ობლიგაციები ვადიანია. ვადის გასვლის შემდეგ ემიტანტი ინვესტორს თანხას სრულად უბრუნებს. მთელი ვადის განმავლობაში კი ინვესტორი მისგან კუპონის ღირებულებასაც იღებს. ობლიგაციების ერთ-ერთი უპირატესობა ის არის, რომ შედარებით უსაფრთხო ინვესტიციაა. ბაზარზე მათი ღირებულება აქციების ფასივით ხშირად ცვალებადი არ არის.

ობლიგაციების ყიდვა შესაძლებელია მისი საჯაროდ გამოშვების შემდეგ პირველად ბაზარზე და ასევე, მეორად ბაზარზე.

არსებობს სამი ტიპის ობლიგაციები:

1. კორპორაციული ობლიგაციები (Corporate Bonds) – ამ ტიპის ობლიგაციებს კერძო კომპანიები უშვებენ და, როგორც წესი, სხვასთან შედარებით, მაღალ საპროცენტო განაკვეთს სთავაზობენ ინვესტორებს. ქართული კომპანიების საკმაოდ მსხვილი ობლიგაციების საფონდო ბირჟებზე დალისტვის შემთხვევები არცთუ იშვიათია.

2. მუნიციპალური ობლიგაციები (Municipal Bonds ) – ამ ობლიგაციებს უშვებს ქალაქის თუ სხვა თვითმმართველი ერთეულის ხელმძღვანელობა.

3. სახაზინო ობლიგაცია (Treasury bonds) – ეს ობლიგაცია არის ფინანსთა სამინისტროს მიერ გამოშვებული საშუალოვადიანი კუპონური სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდი. რაც შეეხება სახაზინო ობლიგაციებს, მისი გამოშვება ხდება ეროვნული ვალუტით, არამატერიალიზებული ფორმით. ერთი სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდის ნომინალური ღირებულებაა 1000 ლარი. სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდები იყიდება აუქციონის მეშვეობით. აუქციონი ტარდება საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ, წინასწარ გამოცხადებულ აუქციონის თარიღებში.

აქციებისგან განსხვავებით, ობლიგაციების უმეტესობა საჯაროდ არ ივაჭრება. ეს ნიშნავს, რომ თქვენ გჭირდებათ ბროკერი. ხელმისაწვდომი ობლიგაციების სანახავად შეგიძლიათ ესტუმროთ საქართველოს საფონდო ბირჟას, სადაც ობლიგაციების დალისტვისა და დელისტინგის შესახებ დეტალურ ინფორმაციას მიიღებთ. აქვე ნახავთ საბროკერო კომპანიებს, რომლებიც ობლიგაციების შეძენის პროცესში თქვენი პარტნიორები იქნებიან.

ოქრო

ოქროში თანხის დაბანდება ერთ-ერთი ტრადიციული და მარტივი მეთოდია, რომლის უპირატესობა ისაა, რომ ინფლაცია და ფულის გაუფასურება მასზე გავლენას ვერ ახდენს. ოქრო ყველაზე ნაკლებად ლიკვიდური აქტივია და სწორედ ამიტომ ინვესტირების ეს გზა აქტუალობას არ კარგავს.

თუმცა ეკონომიკის ექსპერტების ნაწილი ოქროში ინვესტირებას არაგონივრულს უწოდებს. ოქროს ლოდებში დიდი კაპიტალის ჩადება ეკონომიკის განვითარებას, ნაცვლად ხელშეწყობისა, აფერხებს, რადგან ამ გზით თანხა გაჩერებულია და არ ბრუნავს. შესაბამისად, ის საერთო ცხოვრების დონის გაუმჯობესებაზე დადებით გავლენას ვერ მოახდენს.

ნახატები და სხვა საკოლექციო ნივთები

ეს არაფინანსური აქტივებია. ნახატები და სხვა ტიპის ხელოვნების ნიმუშები, ასევე იშვიათი მარკები, საკმაოდ ძვირადღირებული ქონებაა, რომელიც ფასს არასდროს დაკარგავს. თუმცა ამ მიმართულებით ინვესტირების დროს აუცილებელია, რომ ზუსტად იცოდეთ, ამა თუ იმ ხელოვნების ნიმუშს აქვს თუ არა პერსპექტივა, რომ საკოლექციო ნამუშევარი გახდეს.

ფული

ეს ინვესტირების ყველაზე მარტივი და ნაკლებად მომგებიანი გზაა. თუმცა მისი სიმარტივიდან გამომდინარე საქართველოში მაინც ძალიან პოპულარულია. სხვადასხვა ბანკში შეგიძლიათ გახსნათ გრძელვადიანი ანაბარი და თანხაზე არც თუ ისე მცირე საპროცენტო სარგებელი მიიღოთ. სავალუტო რყევებისგან თავის დაცვის მიზნით შეგიძლიათ დეპოზიტი თქვენთვის ოპტიმალურ ვალუტაში გახსნათ.

შეარჩიეთ ინვესტირების გონივრული გზა და დაიწყეთ თანხის დაბანდება დღესვე. მიღებული სარგებელი გადაწყვეტილების სისწორეში დაგარწმუნებთ.