რა ხდება უძრავი ქონების ბაზარზე - რა ელის ტურისტულ სეზონს
რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, მთელ მსოფლიოში ბევრი რამ შეიცვალა, თუმცა ალბათ სხვაგან არსად ისე, როგორც საქართველოში. ომის დაწყებასთან ერთად საქართველოს საზღვრებს რუსეთის უამრავი მოქალაქე მოაწყდა და მათმა დიდმა ნაწილმა თბილისსა და ბათუმში დაიდო ბინა, რამაც ჯერ გასაქირავებელი ბინის ფასის, ხოლო მალევე შეძენის ღირებულება გაზარდა. მიუხედავად ამისა, საქართველოს ბევრ მოქალაქეს და მათ შორის ბიზნესის წარმომამდგენლებსაც რუსეთისა და ბელარუსის მოქალაქეების შემოდინებასთან დაკავშირებით დადებითი მოლოდინებიც ჰქონდათ, შედეგები საწინააღმდეგოს ამტიცებს. ბევრი ფიქრობდა, რომ ფინანსურად უფრო ძლიერი კონტინგენტი საქართველოს ეკონომიკას გააძლიერებდა, ისინი ფულს ადგილობრივ ბაზარზე დახარჯავდნენ და მათი ბიზნესი ავტორიტარული რეჟიმებიდან დაფინანსდებოდა, თუმცა შედეგებმა ბევრს იმედები გაუცრუა. რადიო თავისუფლება 20 ივნისს აქვეყნებს სტატიას, სათაურით, - „სანამ ჩვენ ვსწავლობთ, ისინი ფუძნდებიან“ - საზღვაო სეზონი "ოკუპირებულ" ბათუმში. სტატია ეძღვნება უცხო ქვეყნის მოქალაქეების უარყოფით გავლენას ქართულ ტურისტულ ბიზნესზე და აღნიშნულია, -„სეზონის დასაწყისში ბათუმელების ნაწილი სტუმრების სიმცირეს უჩივის, მეორე ნაწილი კი ამბობს, რომ პრობლემა არა ტურისტების ნაკლებობა, არამედ უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ რუსეთიდან, უკრაინიდან და ბელარუსიდან ჩამოსულების საქმიანობით გამოწვეული კონკურენციაა. ბათუმში, ტურიზმის სფეროში დასაქმებულთათვის ვითარება ბოლო წელიწად-ნახევარში მნიშვნელოვნად შეიცვალა“. ნათქვამია რადიო თავისუფლების სიუჟეტში. რესპონდენტები საუბრობენ რომ დასაწყისში ბევრი რუსულენოვანი იმიგრანტი მათგან იღებდა სერვისს, ხოლო შემდეგ თავიანთი კაფეები გახსნეს. რადიო თავისუფლების სტატიაში აღნიშნულია რომ რუსეთის მოქალაქეებმა ბათუმში არამხოლოდ ტურისტული, არამედ სარემონტო, სამშენებლო, ასევე სილამაზის სალონებისა და კვების ობიექტების ბაზარიც აითვისეს. ამას ადასტურებს Institute for Development of Freedom of Information-ის კვლევაც, რომლის თანახმად, რუსეთის მოქალაქე საქართველოში მორიგ ბინას ყოველ 27 წუთში, მორიგ მიწის ნაკვეთს კი - 26 წუთში ერთხელ ყიდულობს. მეტიც, კონკრეტულად ბათუმში ყველა მეხუთე გაყიდული ბინა რუსეთის მოქალაქის საკუთრებაში გადადის. ეს მაშინ, როდესაც 2022 წელს ემიგრაციაში საქართველოს 100 802 მოქალაქე წავიდა, რუსეთიდან კი 62 304 იმიგრანტი შემოვიდა. ამის შესახებ საქსტატის ცნობებზე დაყრდნობით Commersant აქვეყნებს ინფორმაციას. ხოლო, ამავე გამოცემის 14 ივლისს გამოქვეყნებულ სტატიაში ვკითხულობთ რომ „სასტუმროს მხოლოდ 20%-ია დატვირთული, რუსები იაფფასიან დასასვენებელ ადგილებს ანიჭებენ უპირატესობას“. სტატიაში ტურისტული სეზონის ჩავარდნის ერთ-ერთ მიზეზად ქობულეთში საოჯახო სასტუმროების მფლობელები რუსეთის მიერ კახოვკის ჰესის აფეთქებასა და შავი ზღვის უსაფრთხოების საკითხს ასახელებენ. რუსეთის მოქალაქეების მავნე გავლენაზე საუბრობენ არამხოლოდ ტურისტულ სფეროში დასაქმებული ინდმეწარმეები, რომლებიც ოთახებს აქირავებდნენ ტურისტებზე, არამედ მსხვილი ტუროპერატორებიც. აღსანიშნავია რომ, როგორც უკვე ვთქვით, თავდაპირველად ბევრ ბიზნესს დადებითი ფინანსური მოლოდინები ჰქონდა რუსების და ბელარუსების შემოდინებასთან დაკავშირებით. „ევროპამ ჩვენზე თითქოს უარი თქვა, ტურ-ოპერატორები ტურებს ვერ ყიდიან, არაერთმა ახსენა - რუსეთში რომ გვინდოდეს წასვლა, წავიდოდითო“, - აღნიშნულის შესახებ რადიო „პალიტრასა“ და „პალიტრანიუსის“ გადაცემაში „საქმე“ ტურ-ოპერატორთა ასოციაციის ხელმძღვანელმა ია თაბაგარმა ტურიზმის სექტორში სტუმრების სიმცირის შესახებ საუბრისას განაცხადა. თაბაგარი ამბობს რომ, - „როგორც კი გადავხედავთ ჩვენს სტატისტიკასა და შემოსვლებს ქვეყანაში, მაშინვე ცხადი გახდება, რომ ევროპამ ჩვენზე თითქოს უარი თქვა. ევროპაში მე ვგულისხმობ ბალტიისპირეთის ქვეყნებსაც კი, საიდანაც ყოველ ზამთარს თუ ზაფხულს ინტენსიურად შემოდიოდნენ საქართველოში და სარგებლობდნენ სხვადასხვა სერვისებით“. როგორც ჩანს ავტორიტარული რეჟიმების წარმომადგენლებმა ჩვენს ქვეყანაში, ქართული ბიზნესის დადებითი მოლოდინები ვერ გაამართლეს.
სანუგეშოს ვერაფერს ამბობს ოფიციალური სტატისტიკა. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ინფორმაციით, 2022 წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 5 ივნისამდე: საქართველოში ინდივიდუალურ მეწარმედ რუსეთის 20 691 მოქალაქე დარეგისტრირდა; 1 753 სუბიექტის წილის მესაკუთრედ ან/და დამფუძნებლად დარეგისტრირდა რუსეთის ფედერაციის 2 344 მოქალაქე; ხელმძღვანელი/წარმომადგენლის ან/და მმართველი ორგანოს წევრის სახით, რუსეთის ფედერაციის 1693 მოქალაქის მონაწილეობა დარეგისტრირდა 1 473 იურიდიულ პირში. ყველა აღნიშნულიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ მიუხედავად საქართველოს ბევრი მოქალაქის, განსაკუთრებით კი ბიზნესის წარმომადგენლების დადებითი მოლოდინისა, რუსეთისა და ბელარუსის მოქალაქეებმა ვერანაირი სასიკეთო გავლენა ვერ მოახდინეს. ახლა კი საქართველოში შემოსავლის ერთ-ერთ მთავარ წყაროს, ტურისტულ ბიზნესსაც შეეხო მათი გავლენა. ჯერ-ჯერობით უცნობია როგორ განვითარდება მოვლენები, თუმცა უკვე შეგვიძლია ვივარაუდოთ რომ საქართველოს ეკონომიკაზე, კერძოდ უძრავი ქონების ბაზარზე და განსაკუთრებით კი ტურისტულ ბიზნესზე, ეს გავლენა მომავალშიც მხოლოდ უარყოფითი იქნება. მავნე ზეგავლენის შესამცირებლად და აღნიშნულის კონტროლისთვის სახელმწიფო სტრატეგიის არსებობა აუცილებელია, თუმცა ამ ეტაპზე არ იკვეთება რაიმე გეგმების არსებობა და ყველაფერი სტიქიურად ვითარდება.