ახალგაზრდების დასაქმების სირთულეები საქართველოში: პრობლემები და მათი გადაჭრის გზები

ალბათ, უცხო არავისთვის იქნება, რომ თითქმის ყველა ვაკანტური პოზიცია გარკვეულ გამოცდილებას ითხოვს, ზოგი ადეკვატურს, ზოგი კი - არა. თუმცა ასეა თუ ისე, ამ გამოცდილების დასაგროვებლად პირველი ნაბიჯების გადადგმა აუცილებელია. დღესდღეობით, სტუდენტების უდიდესი უმრავლესობა სწავლის პარალელურად ცდილობს დასაქმებას, მათი ნაწილი ამას პროფესიაში ცოდნის გასაღრმავებლად აკეთებს, ნაწილი კი - მშობლებისგან დამოუკიდებელი ფინანსური შემოსავლის მისაღებად. საუკეთესო გზა ორივე მიზეზის გაერთიანება იქნებოდა, თუმცა სამწუხაროდ, ყველაზე დიდი პრობლემა, რასაც ახალგაზრდები დასაქმებისას აწყდებიან, თავიანთ სფეროში სწავლასთან შეთავსებადი გრაფიკის მქონე სამსახურის პოვნაა.

სტუდენტური დასაქმების უდიდეს ნაწილს მომსახურების სფერო შეადგენს, რადგან სწორედ აქ არის მოძრავი გრაფიკები, სარესტორნო ბიზნესში კი ახალგაზრდებს შეუძლიათ საღამოს საათებში დასაქმდნენ და დღის საათები ლექციებს დაუთმონ. თუმცა აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ამ სფეროში მიღებული გამოცდილება ხშირ შემთხვევაში, აცდენილია მათ პროფესიას. ბენეფიტები რაც შესაძლებელია რომ მომსახურების სფეროში მუშაობისგან მიიღონ დასაქმებულმა ახალგაზრდებმა, ეს უფრო ზოგად უნარებს უკავშირდება, მაგალითად კომუნიკაბელურობა, ეთიკური ურთიერთობების ჩამოყალიბება კლიენტთან, დროის მენეჯმენტი, დისციპლინის გამომუშავება და ა.შ. რაც, რა თქმა უნდა, თავისმხრივ მნიშვნელოვანი უნარებია ნებისმიერ სფეროში დასაქმებისათვის სამომავლოდ.

მსხვილ კორპორაციებში დასაქმების მსურველი სტუდენტები ხშირად თანხმდებიან სტაჟირებას არასრული განაკვეთით, რომელიც წლების წინ ხშირ შემთხვევაში ანაზღაურების გარეშეც კი იყო და ე.წ. „კაპიტალის გაცვლით“ შემოიფარგლებოდა, კომპანია გასცემდა ცოდნას სტაჟიორის მიმართ, თუმცა - არა კომპენსაციას, სტაჟიორებს კი უწევდათ დამატებითი ფინანსების მოძიება გზისა და კვების ხარჯებისთვის. ეს სიტუაცია შეიცვალა ბოლო პერიოდში და სტაჟირება კანონით გახდა სავალდებულოდ ანაზღაურებადი, თუმცა მინიმალური ოდენობა ჯერჯერობით კვლავ არ დაწესებულა. ნახევარ განაკვეთზე სამუშაოები საკმაოდ რთული საპოვნელია, რადგან ქართულ დასაქმების ბაზარზე ამ ეტაპზე კვლავ მრავლადაა არათუ სრულ განაკვეთიანი, არამედ კვირაში 6 დღიანი სამუშაო გრაფიკები, რაც სწავლის პარალელურად მუშაობას თითქმის შეუძლებელს ხდის.

სტუდენტებს ხშირად უწევთ არჩევანის გაკეთება სწავლასა და მუშაობას შორის, მაგალითად ხშირია შემთხვევები, როდესაც ისინი ლექციებს ვერ ესწრებიან სამსახურის გამო და უნივერსიტეტში მხოლოდ შუალედურ და ფინალურ გამოცდებზე მიდიან, რის გამოც უარს ამბობენ მაღალი მოსწრებისა და სტიპენდიის მიღების შანსებზე.

ბოლო პერიოდში საკმაოდ პოპულარული გახდა ფრილანსერად მუშაობა საერთაშორისო ბაზარზე, თუმცა აღსანიშნავია ისიც, რომ ფრილანსერად ყველა პროფესიის ადამიანი თანაბარი წარმატებით ვერ საქმდება და აქედან გამომდინარე, მაინც რჩება დღის წესრიგში ის პრობლემები, რომელზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. ფრილანსერად მუშაობის შემთხვევაში აკადემიური მოსწრების მაღალი ხარისხის შენარჩუნებას სტუდენტები კვლავ ახერხებენ და გამოცდილებასაც აგროვებენ. ასევე სტუდენტებისთვის მორგებულია ცვლებში მუშაობა, რისი დახმარებითაც შეუძლიათ ლექციების დროები ისე გადაანაწილონ, რომ სამსახურს შეუთავსონ.

სტუდენტთა დასაქმების მწვავე პრობლემის გადაჭრის გზა შესაძლოა საკმაოდ კომპლექსური იყოს, მაგალითად აქტიურად დაიგეგმოს სახელმწიფო პროგრამები მათი დასაქმებისთვის, გამოიყოს კვოტები ამა თუ იმ კომპანიებში, რომელიც განსაზღვრული იქნება სწავლასთან შეთავსებადი გრაფიკით მომუშავე ადამიანებისთვის. ეს უკანასკნელი კერძო სექტორის სოციალური პასუხისმგებლობის კარგი მაგალითიც იქნებოდა.

და რაც მთავარია, თუკი კომპანიებს მიმდინარედ აქვთ შესაძლებლობა, სტუდენტებს შესთავაზონ გრაფიკზე მორგებული ვაკანტური პოზიციები, განცხადებების განთავსება ss.ge-ს დასაქმების კატეგორიაში შეუძლიათ, რათა დამსაქმებელი და სამუშაოს მაძიებელი სწრაფად და მარტივად დაუკავშირდეს ერთმანეთს. თავისმხრივ, სტუდენტებს შეუძლიათ ატვირთონ თავიანთი რეზიუმე „დაასაქმე სტუდენტი“-ს კატეგორიაში, სადაც დამსაქმებელს მარტივად ექნება წვდომა მათ მონაცემებზე და რელევანტური ვაკანსიის არსებობის შემთხვევაში შეძლებს დაკავშირებას.