როგორ მოქმედებს უმუშევრობა სახელმწიფოზე?

დასაქმება არის გამოცდილების, ახალი ცოდნის  და უნარ-ჩვევების შეძენის უწყვეტი პროცესი, რაც ხელს უწყობს სახელმწიფოს ეკონომიკურ სიძლიერეს. უმუშევრობა უარყოფითად აისახება  სახელმწიფოს ბიუჯეტზე. როდესაც ქვეყანაში მაღალია უმუშევრობის დონე, დაბალია ქვეყნის ბიუჯეტში შემავალი თანხა. ამავდროულად, უმუშევრობა გულისხმობს  ნაკლებ ფულად დანახარჯს  მომსახურებასა და პროდუქტზე.

თუ უმუშევრობის დონე სტაბილურად მაღალია, იგი ახდენს უარყოფით ზეგავლენას გრძელვადიან ეკონომიკურ ზრდაზე, იხარჯება რესურსები, იზრდება სიღარიბე,  ფერხდება მუშახელის განვითარება. ეს მდგომარეობა ხელს უწყობს სოციალურ არეულობასა და კონფლიქტს. 

როგორია საქართველოში უმუშევრობის დონე?

უმუშევრობის მაღალი დონე საქართველოს ეკონომიკის ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევას წარმოადგენს. საქართველოში ცხოვრების ღირებულებასა და საშუალო ხელფასის ოდენობას შორის მცირე განსხვავებაა. ცხოვრების ღირებულება ჩვეულებრივ გამოითვლება საკვების, საცხოვრებლის, კომუნალური მომსახურების, ტრანსპორტის, ჯანდაცვისა და სხვადასხვა საქონლისა და მომსახურების ხარჯების გათვალისწინებით. ხოლო, რაც უფრო მაღალია ეს რიცხვი, მით უფრო ძვირი ჯდება ამ სახელმწიფოში ცხოვრება.

როგორ ახდენს გავლენას უმუშევრობა დასაქმებულებზე?

როდესაც კომპანიები ცდილობენ ხარჯების შემცირებას, ხშირად  ისინი ამცირებენ სამუშაო ძალას. ეს   ხარჯების დაზოგვის ერთ-ერთ გამოსავლად არის მიჩნეული. ის თანამშრომლები, რომლებიც რჩებიან, უწევთ მეტი სამუშაოს შესრულება და ვერ  იღებენ შესაბამის კომპენსაციას. 

პანდემიის გავლენა უმუშევრობაზე:

პანდემიამ დიდი როლი ითამაშა უმუშევრობის ზრდაზე. თუ 2019 წლის ბოლო მონაცემებით უმუშევრობის მაჩვენებელი 17.6%  იყო, დღეისათვის ეს მაჩვენებელი 22.1 პროცენტს შეადგენს. ასეთი მაღალი მაჩვენებელი ისეთ ქვეყნებშიც კი არ ფიქსირდება, როგორიცაა: ტუნისი (17.8%) , სუდანი (17.7%)  და სომხეთი (17%). დიდია სხვაობა ფასების პროცენტული მაჩვენებლის მხრივაც. წინა წელთან შედარებით სატრანსპორტო საშუალებების შეძენა,  ექსპლუატაცია  და სატრანსპორტო მომსახურება 19.59%-ით გაიზარდა. ხოლო სურსათისა და უალკოჰოლო სასმელების ფასები 18.35%-ით. 

შრომის ბაზრის ლიბერალიზაცია, როგორც გამოსავალი.

ბევრი ევროპული ქვეყნისთვის შრომის ბაზრის ლიბერალიზაცია ერთ-ერთი გზაა უმუშევრობის დონის შესამცირებლად. საქართველოს შრომის ბაზარი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ლიბერალურია: არ არის დაწესებული მინიმალური ხელფასის სავალდებულო ზღვარი, იოლია სამუშაოზე აყვანა-განთავისუფლება, სამუშაო საათების მაქსიმალური რაოდენობა განსაზღვრულია, თუმცა არ არის მკაცრად კონტროლირებული. საქართველოში მეტი ლიბერალიზაცია ფაქტობრივად შეუძლებელია და დასაქმების ამაღლების მხრივ მნიშვნელოვანი გავლენის მომტანი არ იქნება. 

სოციალური კვლევის შედეგები:

ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის სოციოლოგიურმა კვლევამ აჩვენა, რომ საქართველოს მოსახლეობის 67% ყველაზე პრობლემატურ საკითხად სამუშაო ადგილების უკმარისობას მიიჩნევს.

თუმცა უმუშევრობის შესახებ ოფიციალურ სტატისტიკასა და სოციალური კვლევის შედეგებს შორის დიდი განსხვავებაა. კვლევებით დგინდება, რომ მოქალაქეთა ნაწილი, რომელიც თვითდასაქმებულია, არასასურველ ადგილას მუშაობს ან საკუთარი პროფილით არ მუშაობს თვლის, რომ დაუსაქმებელია.

საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს 2019 წლის კვლევით დგინდება, რომ  უმუშევრობის ოფიციალურ მიზეზებია:

მცირე ეკონომიკა, სამსახურის მსურველთა დიდი ოდენობა, შეთავაზებული ანაზღაურება, სამუშაო ძალის არასასურველი კვალიფიკაცია.

ამ პრობლემების გადაჭრის გზად შეიძლება მივიჩნიოთ:

განათლების ხარისხის გაუმჯობესება. ზუსტი და საბუნებისმეტყველო, ასევე ტექნიკური მეცნიერებების განვითარების ხელშეწყობა და ახალგაზრდების წახალისება მათი დაუფლების მხრივ.

რაც შეეხება ეკონომიკურ ზრდას, ეს დამოკიდებულია: საერთაშორისო-საინვესტიციო ურთიერთობების გაფართოებაზე, კერძო საკუთრების დაცვასა და უსაფრთხოებაზე, პოლიტიკურ სატაბილურობაზე და ქვეყანაში მოქმედ სხვა მრავალ პროცესზე. იმ შემთხვევაში თუ სახელმწიფოში გაიზრდება  საქონლის წარმოება და მომსახურების სფერო, ქვეყანას დასჭირდება მეტი სამუშაო ძალა.