შენობა-ნაგებობის მახასიათებლების შესაბამისობა შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა მოთხოვნილებებთან

საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნაა, რომ საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი, საწარმოო და სხვა დანიშნულების შენობებისა და ნაგებობების დაპროექტებისას, გათვალისწინებულ იქნეს ყველა შესაძლებლობა რათა ის ხელმისაწვდომი იყოს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისათვის, განსაკუთრებით მათთვის ვინც გადაადგილდება ეტლით ან სხვა საშუალებებით. შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა საცხოვრებლად გათვალისწინებული ყველა შენობა-ნაგებობა ასევე სპეციალიზებული საბავშვო დაწესებულება, საჭიროა დაპროექტდეს არანაკლებ მეორე ხარისხის ცეცხლმედეგობის გათვალისწინებით.

სხვადასხვა დანიშნულების საზოგადოებრივი შენობებისა და ნაგებობების დაპროექტებისას საჭიროა გათვალისწინებულ იქნეს ადგილები შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთათვის შენობის საერთო ტევადობიდან (რაოდენობრივად) არანაკლებ 2 პროცენტისა, ხოლო სანატორული ტიპის დაწესებულებებში, ასევე დასვენებისა და ტურიზმისთვის განკუთვნილ დაწესებულებებში, შენობის საერთო ტევადობის არანაკლებ 3 პროცენტისა.

სპორტულ­სანახაობითი შენობებისა და ნაგებობების დარბაზებსა და ტრიბუნებზე ეტლიანი შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისათვის ადგილთა რაოდენობა საჭიროა განისაზღვროს შემდეგნაირად:

 თუკი შენობა­ნაგებობებში ადგილთა საერთო რაოდენობა ნაკლებია ათას ადგილზე, ყოველი 300 ადგილისათვის 1 ადგილით,

 ათას ადგილს ზევით, ყოველ 100 ადგილისათვის 1 ადგილით.

შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების ადგილსამყოფელად და მისასვლელად განკუთვნილ შენობებში იმ სათავსოთა საერთო ტევადობა, რომლებიდანაც გასასვლელები მიემართებიან ჩიხისებურ დერეფნებში, არ უნდა აღემატებოდეს 30 ადამიანს.

პირველ სართულზე განთავსებული ბინის აივნიდან, თუკი ეწყობა გასასვლელი სახლის წინ მდებარე მიწის ნაკვეთზე, ეტლით მოსარგებლე შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთათვის საჭიროა გაკეთდეს პანდუსი ან ამწე მოწყობილობა.

იმ ბინებში, რომლებშიც ცხოვრობენ ეტლით მოსარგებლე შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები სამზარეულოს ფართობი უნდა იყოს არანაკლებ 9,0 კვმ­ისა. სამზარეულოს მოწყობილობა უნდა იყოს განლაგებული ისე, რომ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირმა შესძლოს მათი გამოყენება. სამზარეულო დანადგარები (ელექტროქურა, წყლის ნიჟარა და სხვა) მოწყობილი უნდა იყოს სამზარეულოს პერიმეტრზე ან კუთხით. სასადილო არე უნდა იყოს ახლოს საჭმლის მოსამზადებელ არესთან. კედლის მზიდუნარიანობა უნდა აკმაყოფილებდეს სპეციფიურ დატვირთვებს. სამოძრაო არე უნდა იყოს არანაკლებ 1,5 მეტრისა.

შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების საცხოვრებლად განკუთვნილი ბინების პროექტირების შემთხვევაში სახლში სხვადასხვა სახის სამუშაოების ჩასატარებლად საჭირო ხელსაწყოების, მასალებისა და ნაკეთობათა შესანახად გათვალსწინებული საკუჭნაოს ფართობი უნდა იყოს არანაკლებ 4 კვმ­ისა. ტროტუარების, ბილიკების, პარკებასა და ბაღებში სასეირნო გზების გასწვრივ, ყოველ 400 მეტრში უნდა მოეწყოს დასასვენებელი ადგილები სკამებით.

შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებს უნდა ჰქონდეთ ყველა საზოგადოებრივ შენობა-ნაგებობებში თავისუფლად მოხვედრის საშუალება. შენობა-¬ნაგებობებში შესასვლელად მოწყობილი უნდა იყოს პანდუსი ან ელექტრომექანიკური ამწეშესასვლელი ბაქანი, კარგად განათებული და დაცული ატმოსფერული ნალექებისაგან. შესასვლელებში მოწყობილი პანდუსის სიგანე უნდა იყოს არანაკლებ 1,0 მეტრისა. ეტლის მოტრიალებისა და ფეხით მოსიარულეთა დასვენების ბაქანი უნდა იყოს ჰორიზონტალური პანდუსის სიგანისა და სიგრძით: სწორხაზოვან პანდუსზე არანაკლებ 1,0 მეტრისა, ხოლო სპირალისებურ პანდუსზე ¬ არანაკლებ 2,0 მეტრისა.

პანდუსის გრძივი მიმართულებით მოწყობილი შემაღლება უნდა იყოს სიგრძის 6% (განსაკუთრებულ შემთხვევაში სიგრძის 8%). საფეხურები უნდა იყოს ყრუ, სწორი და ხორკლიანი ზედაპირით ამასთან გამონაშვერების გარეშე. საფეხურების განივ კიდეებში უნდა მოეწყოს 0,01 მეტრის შემაღლებები. კიბის ორივე მხარეს მოწყობილი მოაჯირების სიმაღლე უნდა იყოს 0,9 მეტრი, ხოლო სიგრძე, მარშის სიგრძესთან შედარებით ¬ 0,3 მეტრით მეტი ორივე მხარეს.

საზოგადოებრივ სანკვანძებში, გასათვალისწინებელია არანაკლებ ერთი კაბინა ეტლიანი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისათვის. ასეთი კაბინა უნდა მოეწყოს საკანალიზაციო ტრაპით, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს სასიგნალო კავშირით, გამოძახების ან სასიგნალო ღილაკით, რომელიც განთავსებული უნდა იყოს საზოგადოებრივი სანკვანძის სამორიგეო ოთახში. ხელსაბანის ერთი ნიჟარა უნდა მოეწყოს იატაკიდან 0,80 მეტრის სიმაღლეზე და გვერდითი კედლიდან 0,20 მეტრის დაცილებით.

ეტლიანი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირების მომსახურებისათვის განკუთვნილი მაგიდები, დახლები, სალარო¬კაბინების ღიობები იატაკის დონიდან უნდა განთავსდეს 0,80 მეტრის (არანაკლებ 0,67 მ.) სიმაღლეზე. თუ ჩვეულებრივი დახლის რეკონსტრუქცია შეუძლებელია, მაშინ ძირითად დახლთან მიმაგრებული უნდა იყოს ასაკეცი თარო შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირის მომსახურებისათვის. ძირითად დახლთან გათვალისწინებული უნდა იქნეს თავისუფალი არე რეგისტრატორთან (მაგალითად სასტუმროში) ურთიერთობისათვის. ეტლიანი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისათვის განკუთვნილი სახელურები, ბერკეტები, ონკანები, ღილაკები, საბილეთო¬სავაჭრო ავტომატ¬აპარატები და სხვა მოწყობილობანი უნდა მოეწყოს იატაკის დონიდან ერთი მეტრის სიმაღლეზე. ქუჩაში მოწყობილი ტაქსოფონების რიგში ერთ¬ერთი უნდა მოეწყოს ტროტუარის დონიდან არაუმეტეს 0,80 მეტრის სიმაღლეზე.
საზოგადოებრივი დატვირთვის მქონე შენობა-ნაგებობის შესაბამისობა ზემოთ ჩამოთვლილ მახასიათებლებთან მნიშვნელოვანია როგორც საერთაშორისო სტანდარტებთან და საქართველოს კანონმდებლობასთან ადაპტირებისთვის, ასევე სოციალური პასუხისმგებლობის