უნებართვოდ ან/და პროექტის დარღვევით აშენებული ობიექტის ლეგალიზების წესი
საქართველოს კანონმდებლობა მკაცრად და ერთმნიშვნელოვნად ადგენს მშენებლობის ნებართვის გაცემისა და პროექტის დამტკიცების წესს რაც კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის ოპტიმალური ბალანსის პოვნის რაციონალს ეფუძნება.მშენებლობის ნებართვის გაცემისა და პროექტის დამტკიცების წესიდან გვერდის ავლა იწვევს კანონით გათვალისიწნებულ პასუხისმგებლობას, თუმცა მსგავსი ქმედება არ ნიშნავს იმას ,რომ უნებართვოდ აშენებული შენობა-ნაგებობა ყველა შემთხვევაში ექვემდებარება დემონტაჟს. საჯარო ინტერესია პირთა შორის არსებული ინტერესთა კონფლიქტი მინიმალური ეკონომიკური დანახარჯით დარეგულირდეს
ობიექტების ან მათი ნაწილების ლეგალიზების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მშენებლობის ნებართვის გამცემი შესაბამისი ორგანო. (მაგალითად, თბილისის შემთხვევაში, არქიტექტურის სამსახური)
ობიექტების ან მათი ნაწილების ლეგალიზების შესახებ გადაწყვეტილებით ხდება ობიექტების ან მათი ნაწილების დაკანონება. ლეგალიზება იმავდროულად ნიშნავს ობიექტის ან მისი ნაწილის ექსპლუატაციაში მიღებას.
ობიექტის ან მისი ნაწილის მესაკუთრე ან სხვა უფლებამოსილი პირი აღნიშნული ობიექტის ლეგალიზების მოთხოვნის შესახებ განცხადებით მიმართავს შესაბამის ორგანოს, რომელიც მარტივი ადმინისტრაციული წარმოების წესით განიხილავს საკითხს და იღებს გადაწყვეტილებას ობიექტის ან მისი ნაწილის ლეგალიზების ან ლეგალიზებაზე უარის თქმის შესახებ.
ობიექტის ლეგალიზების მოთხოვნით შესაძლებელია, მიმართოს იმ მიწის ნაკვეთ(ებ)ის ერთ-ერთმა მესაკუთრემ, რომელზეც მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლია განთავსებული ან ამ მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის ბინის მესაკუთრემ. დამატებით სხვა თანამესაკუთრეების მიმართვა ან მათი თანხმობის წარდგენა სავალდებულო არ არის. ასეთ შემთხვევაში ლეგალიზებით ხდება მხოლოდ ფაქტობრივი მდგომარეობის სამშენებლო კუთხით დაკანონება.
განცხადებას თან უნდა დაერთოს:
ა) ტოპოგრაფიული საფუძველი და საპროექტო ტერიტორიების სიტუაციური გეგმა ექსპლიკაციით;
ბ) ამონაწერი საჯარო რეესტრიდან, საკადასტრო რუკა;
გ) მრავალბინიან სახლებზე მიშენება-დაშენების შემთხვევაში, ბინაზე საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტი – ამონაწერი საჯარო რეესტრიდან;
დ) ობიექტის არსებული მდგომარეობის ამსახველი არქიტექტურული პროექტი, ხოლო მრავალბინიან
საცხოვრებელ სახლებზე დასრულებული მიშენება-დაშენების შემთხვევაში – ობიექტის აზომვითი ნახაზი;
ე) ფოტოსურათები;
შესაბამისი ორგანო უფლებამოსილია, მოახდინოს ობიექტის ადგილზე დათვალიერება მისი საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებთან შესაბამისობის დადგენის მიზნით.
იმ შემთხვევაში, წარდგენილი დოკუმენტაციითა და ობიექტის ადგილზე დათვალიერებით შეუძლებელია მისი საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებთან შესაბამისობის დადგენა, შესაბამისი ორგანო უფლებამოსილია, განცხადების წარდგენიდან 30 დღის ვადაში განმცხადებელს მოსთხოვოს:
ა) დამატებითი დოკუმენტებისა და ინფორმაციის წარდგენა, რომელიც აუცილებელია ობიექტის ან მისი ნაწილის საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებთან შესაბამისობის დადგენის მიზნით;
ბ) ობიექტზე ან მის ნაწილზე მოსაპირკეთებელი ან/და ტერიტორიის კეთილმოწყობითი სამუშაოების შესრულება;
გ) მიწის ნაკვეთის მიჯნის ზონაში განთავსებული ობიექტის სამეზობლო საზღვრის მხარეს მდებარე ღიობის, აივნის, ერკერისა და ტერასის განაშენიანების რეგულირების წესებთან შესაბამისობაში მოყვანა.
შენობა-ნაგებობის მდგრადობასა და სიმტკიცეზე პასუხისმგებლობა არ ეკისრება ლეგალიზებაზე უფლებამოსილ ორგანოს და ეს სრულიად წარმოადგენს შენობა-ნაგებობის მესაკუთრის რისკს.
შესაბამისი ორგანო ობიექტის ან მისი ნაწილის ლეგალიზების ან ლეგალიზებაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს განცხადების წარდგენიდან 30 დღის ვადაში.
შესაბამისი ორგანოს მიერ ლეგალიზებაზე უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში, უნებართვოდ და პროექტის დარღვევით აშენებული ობიექტის მიმართ გატარდება კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები,რაც უკიდურეს შემთხვევაში გულისხმობს შენობის დემონტაჟს.