3 ჩვევა, რომლითაც კრიტიკულ აზროვნებას გაიუმჯობესებთ

მსოფლიოს მასშტაბით ძალიან ბევრი ბიზნეს ლიდერი საკუთარ საქმიანობას ზედაპირულად უყურებს და ზოგჯერ, როცა „კარგი ციფრების“ მიუხედავად, ძლიერი ბიზნესპარტნიორები თუ კლიენტები მათთან კონტრაქტს წყვეტენ, ბევრ შეკითხვას ბადებს და შოკისმომგვრელია ხოლმე. ბიზნეს კონსულტანტების აზრით, ხშირად ამ შოკის მიზეზი კრიტიკული აზროვნების ნაკლებობაა და ეს პრობლემა ბევრი ორგანიზაციის საერთო ტკივილია.

კარგი ამბავი ისაა, რომ კრიტიკული აზროვნება დასწავლადი უნარია. გამოცდილებამ აჩვენა, რომ სამი ჩვევაა ის მთავარი, რომლის გამომუშავებითაც კრიტიკული აზროვნება ნამდვილად გაუმჯობესდება. ესენია: კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენოთ ვარაუდები; გააკეთოთ ლოგიკური დაშვებები და ფაქტებს შეხედოთ განსხვავებული მხრიდან. შესაძლოა თქვათ, რომ სამივეს აკეთებთ და, სავარაუდოდ, აკეთებთ კიდეც, მაგრამ არა გააზრებულად და საფუძვლიანად. ეს კი ძალიან მნიშვნელოვანია.

ვარაუდების კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენება

ბიზნეს კონსულტანტები გვიზიარებენ, რომ ორგანიზაციასთან თანამშრომლობის პირველ ეტაპზე მათ მოლოდინებსა და ვარაუდებს შეისწავლიან. გაყიდვების სფეროში მომუშავე კომპანიების მაღაზიებში „მისტიურ კლიენტადაც“ შესულან და შეუსწავლიათ მათი მიდგომა მომხმარებლების მხრიდან. ერთერთი მაგალითის თანახმად, აღმოჩნდა, რომ კომპანია ვარაუდობდა, რომ მათი მომხმარებლების შემოსავალი იმაზე ბევრად მეტი იყო, ვიდრე რეალურად, ამიტომაც მათი ფასები საკმაოდ მაღალი გახლდათ. იმ შემთხვევაშ კი, თუ სწორად შეაფასებდნენ მათი მომხმარებლების ფინანსურ მდგომარეობას და უფრო ნაკლებ ფასიან ტანსაცმელს გაყიდდნენ, ჯამურად წელიწადში მილიონებით მეტ მოგებას ნახავდნენ.

რასაკვირველია, რთულია, რომ აბსოლუტურად ყველაფერი კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენო და ყოველდღე საკუთარ თავს ეკითხებოდე ცა ნამდვილად ლურჯია თუ არა. კითხვების დასმისთვის პირველი ნაბიჯია ის, რომ მიხვდეთ როდის დასვათ ისინი. როგორც აღმოჩნდა, კითხვების დასმა უფრო მეტად გვეხმარება მაშინ, როცა ფსონები მაღალია. მაგალითად, თუკი ორგანიზაციასთან თანამშრომლობთ გრძელვადიან სტრატეგიაზე, სადაც რამდენიმეწლიანი ძალისხმებისა და რესურსის ჩადება მოგიწევთ, დარწმუნდით, რომ მათ რწმენა-წარმოდგენებზე საბაზისო შეკითხვები დასვათ: საიდან იცით, რომ თქვენი ბიზნესი გაიზრდება? რას ამბობს კვლევები თქვენს მოლოდინებზე სამომავლო ბაზრის შესახებ? თუ გიცდიათ, რომ თქვენი მომხმარებლის ადგილზე წარმოგედგინათ თავი „მისტიური კლიენტის“ სახით?

ამ ყველაფრისთვის მეორე ვარიანტია ალტერნატივების განხილვა. შეგიძლიათ დასვათ შემდეგი შეკითხვები: რა მოხდება, თუკი თქვენი კლიენტთა სეგმენტი შეიცვლება? რა მოხდება, თუკი თქვენი მომწოდებლები ბიზნესიდან გავლენ? მსგავსი შეკითხვები დაგეხმარებათ რომ წარმოიდგინოთ ახალი და მნიშვნელოვანი პერსპექტივები, რაც საბოლოოდ თქვენს აზროვნებას დახვეწავს.

ლოგიკური დაშვებები

მნიშვნელოვანია, რომ ორგანიზაციებმა, რომლებიც მსოფლიოს მასშტაბით მუშაობენ გაყიდვებზე, გაითვალისწინონ, რომ ყველა ქვეყნის ბაზარს ინდივიდუალური მიდგომა სჭირდება და ერთი ტიპის საქონელი შეიძლება ყველგან ერთნაირად მისაღები არ იყოს და გემოვნების მიხედვით განსხვავდებოდეს მასზე მოთხოვნა. მნიშველოვანია, რომ ყურადღება მიაქციოთ ლოგიკის ჯაჭვს. ჰკითხეთ საკუთარ თავს, არის თუ არა კონკრეტული არგუმენტი ყველანაირი მტკიცებულებით გამყარებული? აღნიშნული მტკიცებულებები ეყრდნობა თუ არა საღ დასკვნას?

გავრცელებული ცრურწმენებისგან თავისუფალი აზროვნება ასევე დაგეხმარებათ მეტად ლოგიკურ მსჯელობაში. მაგალითად, ადამიანებს ხშირად სჯერათ, რომ თუკი ერთი ამბავი მეორეს მოჰყვა, ესეიგი ამ მეორემ გამოიწვია ის. სინამდვილეში კი სანამ ამ რწმენას არ გატესტავთ, ვერ გაიგებთ თქვენი ვარაუდი სწორია თუ არა.

შეხედეთ ყველაფერს სხვადასხვა მხრიდან

უმეტესწილად, ადამიანები ცდილობენ დაუმეგობრდნენ, დაუახლოვდნენ და ჯგუფში გაერთიანდნენ ისეთ ადამიანებთან, რომლებთანაც ყველაზე მეტი საერთო აქვთ და თითქმის ყველაფერზე ერთნაირად ფიქრობენ, ერთნაირად იქცევიან. სოციალური მედიის ალგორითმიც ისე მუშაობს, რომ მაქსიმალურად ჩვენ მიერ მოწონებული პროდუქტების მსგავსებს გვთავაზობს და ფაქტობრივად ავიწროვებს ჩვენს პერსპექტივებს და გვაშორებს რადიკალურად განსხვავებულს.

მნიშნელოვანია, რომ ჯგუფები, სადაც თუნდაც გონებრივი იერიში (ბრეინშტორმინგი) მიმდინარეობს, დაკომპლექტებული იყოს ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებული ტიპის ადამიანებისგან, თუნდაც მათი ეთნიკური წარმომავლობისა და ცხოვრების სტილის განსხვავებებით, რადგან რაც მეტი პერსპექტივიდან შეხედავთ ერთსა და იმავე საკითხს, მით მეტად კრიტიკული დასკვნების გაკეთებას შეძლებთ.

არსებითად მნიშვნელოვანია, რომ გავცდეთ ჩვენს პერსონალურ წრეებს, გავიგოთ სხვების განსხვავებული შეხედულებები და ყველაფერში დავინახოთ მეორე მხარე. როგორც ამბობენ, მედალს ორი მხარე აქვს, სხვადასხვა საკითხებს კი შესაძლოა ორზე მეტი მხარე აღმოაჩნდეს და რაც უფრო მეტი პერსპექტივიდან შევხედავთ და გავიგებთ ამას, მით მეტად კრიტიკული აზროვნება ჩამოგვიყალიბდება.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტაქტიკები შესაძლოა ძალიან მარტივი ჩანდეს ერთი შეხედვით, პრაქტიკაში საკმაოდ იშვიათად გამოიყენება, განსაკუთრებით კი ბიზნეს სამყაროში. ზოგჯერ გამართლება დიდ ან პატარა როლს თამაშობს ბიზნესის წარმატებაში, მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი წილი ტრიუმფისთვის სწორედ კრიტიკულ აზროვნებას ეკუთვნის.