როგორ უნდა მოხდეს ბინის გაყოფის პროცესი განქორწინების დროს?

საქართველოში განქორწინების ყოველწლიური სტატისტიკის მატების გათვალისწინებით, თქვენ არ ხართ ერთადერთი და გამონაკლისი, თუ მეუღლესთან დამშვიდობება და დამოუკიდებლად ცხოვრება გადაწყვიტეთ. ოჯახური ურთიერთობის შეწყვეტა სერიოზულინაბიჯიაორივემხარის ცხოვრებაში და არასდროს არის მარტივი, რასაც თან ყოველთვის მძიმე ემოციური ფონი ახლავს. გარდა ამისა, თავს იჩენს მრავალი მნიშვნელოვანი სადავო საკითხი, მათ შორის - როგორ უნდა გაიყოს ქონება, განსაკუთრებით კი საერთო საცხოვრებელი ბინა? აგრეთვე, ამ პროცესში რისი გათვალისწინება არის მნიშვნელოვანი და აუცილებელი?

ამ კითხვებზე პასუხი საკმაოდ კომპლექსურია, ვინაიდან ბინის გაყოფის რამდენიმე გზა არსებობს. თითოეულ მიდგომას თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს, ამიტომ საუკეთესო გზის ასარჩევად მნიშვნელოვანია, იურისტთან და უძრავი ქონების აგენტთან კონსულტაციის გავლა. თუმცა, ზოგადი ინფორმაციისთვის, მოდით განვიხილოთ ამ პროცესთან დაკავშირებული არსებითი საკითხები.

1. რეგისტრირებულია ქორწინება?

ქონების გაყოფის პროცესის დაწყებამდე მნიშვნელოვანია განისაზღვროს ქორწინება ოფიციალურად არის რეგისტრირებული თუ არა. ამის დადგენა მნიშვნელოვანია, რამდენადაც ბინაზე საერთო უფლებების წარმოშობის პირველი აუცილებელი წინაპირობა სწორედ სამოქალაქო რეესტრში კანონმდებლობის შესაბამისად რეგისტრირებული ქორწინებაა. ამდენად, თუმხოლოდ რელიგიური რიტუალის შესაბამისად შეუღლდით ან/დაუბრალოდერთად ცხოვრობთ, გყავთსაერთოშვილებიდაეწევითსაერთოსაოჯახომეურნეობას, ასეთ დროს შეძენილი ქონების გაყოფას ვერ მოითხოვთ.

2. ხომ არ გაქვთ “ყოვლისშემძლე” საქორწინო ხელშეკრულება?

მას შემდეგ რაც ქორწინების ტიპს განსაზღვრავთ, მომდევნო საფეხური არის “ყოვლისშემძლე” ხელშეკრულების არსებობა. როდესაცადამიანიგიყვარსდამასთანერთადცხოვრებასიწყებ,  არწარმოგიდგენია, რომშესაძლოაერთდღესაც, მასთანქონებისგაყოფაზე დავა მოგიწიოს. ამის მიუხედავად, ბევრ ქვეყანაში საქორწინო კონტრაქტები საკმაოდ ფართოდ არის გავრცელებული. მართალია, საქართველოში ასეთი ხელშეკრულების კულტურა არ არის დამკვიდრებული, თუმცა თუ ასეთს მეუღლეები გააფორმებთ და მათ შორის, გაითვალისწინებთ ქონების გაყოფის საკითხებს, სწორედ ამ წესებს უნდა დაემორჩილოთ. ასეთ შემთხვევაში, ნებისმიერი კანონის დანაწესი ძალას დაკარგავს.

3. ბინა ინდივიდუალური საკუთრებაა თუ საერთო?

შესაძლოა მშვიდად გრძნობდეთ თავსდა დარწმუნებული იყოთ, რომ ის ბინა, რომელშიც თქვენს მეუღლესთან ერთად წლებია ცხოვრობთ თქვენი საკუთრებაცაა, თუმცა ეს შეიძლება სრულებით არ შეესაბამობოდეს რეალობას. ამიტომ, უნდა გაარკვიოთ ეს ქონება საერთო საკუთრებაა თუ ინდივიდუალური. ბინა იმ შემთხვევაში გეკუთვნით თქვენც, თუ ისქორწინებისპერიოდში არის შეძენილი და არ არის მიღებული მემკვიდრეობით ან მხოლოდ ერთ-ერთი მეუღლისთვის საჩუქრის სახით გადაცემული. არ აქვს მნიშვნელობა, ასეთ დროს თქვენ ეწეოდით საოჯახო მეურნეობას, ზრდიდით შვილებს თუ სხვა საპატიო მიზეზით არ გქონდათ დამოუკიდებელი შემოსავალი, ასევე თუ მხოლოდ თქვენი მეუღლის სახელზეა ეს ქონება რეგისტრირებული. ასეთი ბინის ნახევარი თქვენი უპირობო საკუთრებაა და შეგიძლიათ მისი გაყოფის პროცესი მშვიდად წამოიწყოთ.

4. რა არის ბინის ღირებულება?

ზემოთ ჩამოთვლილი საკითხების გარკვევის შემდეგ, შეგიძლიათ ბინის გაყოფისთვის შემდეგ საფეხურზე გადახვიდეთ. აუცილებელია მატერიალურადშეფასდესისქონება,რომელიცსადავოა. ეს უნდა გააკეთოს  აკრედიტებულმა/ლიცენზირებულმაშემფასებელმა-ექსპერტმა,რომელიცდაადგენსქონებისსაბაზროღირებულებას. გაითვალისწინეთ, რომ შეფასებისას მხედველობაში იქნება მიღებული ბინის ლოკაცია, მისი მდგომარეობა და სხვა ფაქტორები.

როდესაც გეცოდინებათ ქონების ღირებულება, ეს დაგეხმარებათ შემდეგი ნაბიჯების განსაზღვრაში და ბევრადუკეთესმდგომარეობაშიიქნებითბინის გაყოფის თაობაზემოლაპარაკებებისდასაწყებად.

5.  ბინის ბედის გადაწყვეტა მშვიდობიანად და ურთიერთშეთანხმებით

ბინის გაყოფა სრულებით არ გულისხმობს რთული პროცედურების გავლის საჭიროებას. შეგიძლიათ თქვენ და თქვენი მეუღლე მშვიდობიანად შეთანხმდეთ, რომ:

l  ბინას გაიტანთ ბაზარზე და გაყიდვიდან მიღებულ შემოსავალს შუაზე გაიყოფთ; ასეთ დროს, გაითვალისწინეთ მიღებული თანხა რამდენად საკმარისი იქნება ახალი ბინის შესაძენად, თუ ამისი საჭიროება გაგაჩნიათ; ან

l  თუ ერთ-ერთ მხარეს აქვს ემოციური დამოკიდებულება ან სხვა ინტერესი და სურს ქონება მას დარჩეს, შეისყიდის ქონების ნახევარ წილს.

ეს შეიძლება გაკეთდეს როგორც ზეპირი შეთანხმებით, ისე წერილობითიდოკუმენტის – ბინისგაყოფისშესახებშეთანხმებისმომზადებით. ამასთან, მნიშვნელოვანია, რომ ერთი-ერთი ზემოთ მითითებული გადაწყვეტილების მიღებისას, მალევე დაიწყოთ მისი შესრულება, ვინაიდან შესაძლოა, დროთა განმავლობაში ქონების ღირებულება შეიცვალოს, თქვენმა მეუღლემ გადაიფიქროს და საბოლოოდ, დაგჭირდეთ ქონების რამდენიმეჯერ შეფასება, რაც, რა თქმა უნდა, დამატებით ხარჯებთან არის დაკავშირებული.

6. ქონების გაყოფა სასამართლოს მიერ

თუ ბინის გაყოფის მოგვარება მშვიდობიანად ვერხერხდება, ყოველთვის შეგიძლიათ სასამართლოს მიანდოთ ამ საკითხის გადაწყვეტა. ეს შეგიძლიათ გააკეთოთ როგორ განქორწინების განხილვასთან ერთად, ასევე დამოუკიდებლად.

არ დააგვიანოთ!

მნიშვნელოვანია, გაითვალისწინოთ, რომ ბინის წილის მოთხოვნას გარკვეული ვადა აქვს. სასამართლოში ამ მოთხოვნის დაყენება შეგიძლიათ განქორწინებიდან 3 წლის განმავლობაში - ამ პერიოდის გასვლის შემდეგ კი უკვე დაგვიანებული იქნება.

აგრეთვე, მხედველობაში გქონდეთ ისიც, რომ სასამართლოში დავის წარმოება გარკვეულ ხარჯებთან არის დაკავშირებული. ეს გულისხმობს როგორც სასამართლო ხარჯებს, სახელმწიფო ბაჟს და შეადგენს ბინის ღირებულების 3%-ს, აგრეთვე, ადვოკატის მომსახურების საფასურს. გარდა ამისა, გაითვალისწინეთ ისიც, რომ სასამართლოში პროცესი შესაძლოა რამდენიმე წელი გაგრძელდეს.

როდესაც სასამართლო საბოლოო გადაწყვეტილებას მიიღებს, თქვენ შეგიძლიათ მისი აღსრულების პროცესის დაწყება. ეს მოიცავს სასამართლო წესით ბინის გაყიდვას და ამის შედეგად მიღებული თანხის ნახევრის მიღებას.