ისტორიები უბნებზე - ავტოქარხნის დასახლება, ქუთაისი

ქუთაისის ერთ-ერთი უხვმოსავლიანი უბნის, ავტოქარხნის დასახლების სახელი დაკავშირებულია საავტომობილო ქარხანასთან, რომლის მშენებლობაც 1945 წლის მაისში, სტალინის განკარგულებით დაიწყო.

1945 წლის გაზაფხულზე ქალაქის სამხრეთ-დასავლეთით, იქ, სადაც სოფ. მაღლაკის ხრიოკი მიწა იყო 120 ჰა ფართობზე დაიწყო საბჭოთა რესპუბლიკაში პირველი და ერთადერთი უმძლავრესი საწარმოს - ქუთაისის საავტომობილო ქარხნის მშენებლობა.

მშენებლებისათვის ერთ-ერთი მთავარ პრობლემას მდინარე ოღასკურა წარმოადგენდა. როგორც კი მდინარე მოდიდდებოდა, ფართოდ იშლებოდა მაღლაკის ველზე და მოსახლეობა იძულებული იყო სახლის სხვენზე ეცხოვრა.

თავიდან, ამ უბანში ძველი მოსახლეები იყვნენ ჟორჟოლიანები, კვერნაძეები, ტყეშელაშვილები და სხვები, რომლებსაც დღესაც კი ახსოვთ, როგორ დაიწყო ავტოქარხნის მშენებლობა და უბნის დასახლებაც. ეტაპობრივად მოგვარდა სასმელი წყლის პრობლემა, ელექტროენერგიით მომარაგება, გზების გაფართოება და მოკირწყვლა. დაინიშნა  სამარშრუტო ავტობუსები, ხოლო 1957 წელს უბნის პირველი ტროლეიბუსიც გამოჩნდა.

ავტოქარხნის დასახლება, რომლის ფართობი 630 ჰა წარმოადგენს, მდებარეობს გზაგამტარ ხიდს, სოფელ მაღლაკს, წყალტუბოს და ქვიტირის გზატკეცილებს შორის.

ავტოქარხნის ისტორია მოიცავს მრავალათასიანი კოლექტივის განვლილ გზას, გმირულ შრომით საქმეებს, ცნობებს იმ „საბუდარელ ჭაბუკებზე“, რომლებმაც სოფლები დატოვეს და ინდუსტრიული ქალაქის მუშათა კლასს შეუერთდნენ. ამავე სახელწოდების ფილმიც შემორჩა ისტორიას. დიდ სახალხო ზეიმად იქცა პირველი ავტომობილის შექმნა და მისი კონვეიერიდან ჩამოსვლა. საავტომობილო ქარხნის პირველი დირექტორი იყო ბორის ბუკია, რომელიც 1945 წლის 20 ივნისს დაინიშნა.

საავტომობილო ქარხნის ისტორიამ საქართველოს ინდუსტრიულ და ეკონომიკურ სივრცეში ღრმა და ნათელი კვალი გაავლო. ამ ისტორიას ქმნიდნენ საწარმოს ღვაწლმოსილი მუშაკები, რომელთა უდიდესი ნაწილიც ამავე დასახლების მაცხოვრებლები იყვნენ - მათი ჩამონათვალი უსასრულოა.

არსებობის მანძილზე ქარხანამ გამოუშვა ავტომობილის 8 და მისაბმელის 3 მოდელი. შექმნილი იყო ასევე, შემდეგი ექსპერიმენტული ავტომანქანები:

•                   КАЗ-130 – შემქნილი იყო ЗИЛ-164-ის ბაზაზე

•                   КАЗ-605 – გამოყენებული იყო ЗИЛ-164-ის აგრეგატები

•                   КАЗ-606 – გამოყენებული იყო ЗИЛ-164-ის აგრეგატები

•                   КАЗ-608 – გამოყენებული იყო ЗИЛ-130-ის აგრეგატები

•                   КАЗ-608В – გამოყენებული იყო ЗИЛ-130-ის აგრეგატები

•                   КАЗ-4540 – თვითმცლელი (1984-1998)

ასევე სამხედრო ტექნიკა, კერძოდ ჯავშანტრანსპორტიორები:

•                   Объект-1015 – ყველაზე წარმატებული ქუთაისური ჯავშანტრანსპორტიორი, რომელსაც შემდეგ, ტენდერში БТР 60-მა აჯობა

•                   Объект-1020

•                   Объект-1030

•                   Объект-1040 – მის შექმნა დაიწყო 1960 წელს

•                   Объект-1045

ბოლო დროს ქარხანაში ავტოწარმოების განახლების რამდენიმე მცდელობა იყო - 2002 წელს განხორციელდა, ქუთაისში, ინდოეთიდან ჩამოტანილი ნაწილებით აწყობილი ინდური ყველგანმავალი, Mahindra–ს პრეზენტაცია.

ასევე განიხილებოდა, გერმანულ კომპანია МАN–თან თანამშრომლობაც.

2006 წელს ქარხნის ძირითადი ნაწილი გაერთიანდა საქართველოს ინდუსტრიულ ჯგუფში შპს „ქუთაისის ავტომექანიკური ქარხნის" სახელწოდებით და ხანგრძლივი უმოქმედობის შემდეგ განაახლა ფუნქციონირება როგორც მრავალპროფილურმა საწარმომ.