რატომ იპარავენ კატალიზატორებს და როგორ მოვუაროთ მას

კატალიზატორი ქიმიური ურთიერთქმედების შედეგად ცვლის რეაქციების სიჩქარეს და ამცირებს მავნე ნივთიერებების რაოდენობას. ჩვენთვის, კატალიზატორი პირველ რიგში ავტომობილთან ასოცირდება და მასთან დაკავშირებული მთავარი, შესაძლო პრობლემებიც ავტომობილს უკავშირდება. 

ავტომობილისთვის კატალიზატორი საჭიროა იმიტომ, რომ გამონაბოლქვის შედეგად,  ნაკლები ზიანი მიადგეს გარემო. მსგავსი მოწყობილობით, ავტომობილები უკვე დიდი ხანია აღჭურვილია, მას აქვს გადამწოდები ე.წ. ”დაჩიკები” და თუკი ერთ-ერთი მათგანი დაზიანდა, ავტომობილს სხვადასხვა ტიპის პრობლემები ექმნება.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, კატალიზატორი ავტომობილის გამონაბოლქვში არსებული მავნე ნივთიერებების შემცირებაზეა პასუხისმგებელი. ამისთვის, ის შეიცავს ისეთ მეტალებს, როგორიცაა პლატინა, პალადიუმი და როდიუმი. ამ ძვირადღირებული მეტალების გამო, დამატებითი ფინანსური სარგებლის მიღების მიზნით, ავტომობილს კატალიზატორს აცლიან და ცალკე ყიდიან ხოლმე. აღნიშნულის გამო, გახშირებულია მისი მოპარვის შემთხვევები. საქართველოში, განსაკუთრებით პოპულარული Toyota Prius-ის კატალიზატორების მოპარვაა, რადგან აღნიშნული მოდელის სიმრავლის გამო, მოთხოვნა მაღალია და თან, ჰიბრიდული ავტომობილის კატალიზატორები უკეთეს მდგომარეობაშია. ასევე, ხშირი სამიზნეა ავტომობილები, რომლებსაც დიდი ზომის კატალიზატორები აქვთ.

კატალიზატორის მუშაობის პრინციპი შემდეგნაირია - ძრავის მუშაობის დროს, კატალიზატორი ცხელდება, რის შედეგადაც იშლება მავნე ნივთიერებები და გამონაბოლქვში იკლებს მათი პროცენტული შემცველობები. აღნიშნულის შედეგად, ავტომწარმოებლები სხვადასხვა ეკოლოგიურ მოთხოვნებსა და EURO სასერტიფიკაციო რეგულაციებს აკმაყოფილებენ.

კატალიზატორის გაფუჭების შემთხვევაში, შესაძლოა სხვა ბევრმა პრობლემამ იჩინოს თავი. მაგალითად საწვავის მოხმარების მატება, ავტომობილის აჩქარების შენელება და სხვ. კატალიზატორის სიძვირიდან გამომდინარე და ამასთან, ზემოაღნიშნული პრობლემების თავის არიდების მიზნით, იმისათვის, რომ შეინარჩუნოთ კატალიზატორის „სიჯანსაღე“ რამოდენიმე მნიშვნელოვანი მომენტის გათვალისწინება დაგჭირდებათ: 

როგორ მოვუაროთ კატალიზატორს?

საწვავის ხარისხი - დაბალი ხარისხის საწვავი, არა მხოლოდ ძრავზე, არამედ კატალიზატორზეც ცუდად მოქმედებს. ეცადეთ გამოიყენოთ ყოველთვის კარგი ხარისხის საწვავი. ასევე გახსოვდეთ, რომ თუ ავტომობილზე გაზის აპარატურაა დამონტაჟებული, როგორ სწორადაც არ უნდა იყოს სამონტაჟო სამუშაოები შესრულებული, წვის ტემპერატურა გაცილებით უფრო მაღალია, რაც კატალიზატორის რესურსზე პირდაპირ მოქმედებს.

საპოხი საშუალებები - ყოველთვის მიიღეთ მხედველობაში ის რეკომენდაციები, რომლებსაც ავტომწარმოებლები გასცემენ. არარეკომენდირებული საპოხი მასალები, შესაძლოა შეიცავდეს, კატალიზაროტირსთვის საზიანო დანამატებს.

ცუდი გზები - ერთ-ერთი ხშირი მიზეზია კატალიზატორის დაზიანების. ყოველთვის გახსოვდეთ თქვენი ავტომობილის დგომის სიმაღლე და ყოველთვის მიაქციეთ ყურადღება მის დატვირთულობას - რამედნი სხედხართ მანქანაში, გაქვს თუ არა ტვირთი და ა.შ. რადგან, შესაძლოა ვერ განსაზღვრო გზის ჩაღრმავების ზუსტი სიმაღლე, რის შედეგადაც ზიანდება კატალიზატორი. 

წყლის გუბეები - განსაკუთრებულ დროს და ენერგიას ვუთმობთ ხოლმე ავტომობილის ზამთრისთვის მომზადებას. გარდა ზამთრის სხვადასხვა საჭიროებებისა, თევენ უნდა  გახსოვდეთ, რომ კატალიზატორი მაღალ ტემპერატურაზე მუშაობს და მისი ცივ წყალთან შეხებამ და სწრაფმა გაგრილებამ, შესაძლოა დაზიანება გამოიწვიოს, ამიტომ მოერიდეთ წყლის გუბეებს, როგორც ზამთარში, ასევე წლის ნებისმიერ დროს.

გახსოვდეთ, თუ კატალიზატორს კარგად მოვუვლით, იგი ავტომობილის სიცოცხლის ბოლომდე გაძლებს.