რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება სამუშაო ხელშეკრულების დადებისას

სამუშაო ხელშეკრულების რისკი მდგომარეობს იმაში, რომ თქვენ შეიძლება ხელი მოაწეროთ მოვალეობებს, რომლებიც კომპანიასთან თქვენს როლს აჭარბებს.

პირობები კომპანიის ხასიათის, შიდა პოლიტიკისა და შეთავაზებული პოზიციის მიხედვით ფართოდ განსხვავდება. სტატიაში რამდენიმე სტანდარტულ პუნქტს გაეცნობით, რომელიც დაიცავს თქვენს უფლებებს შრომით ბაზარზე.

 1.    ინფორმაცია შრომითი ხელშეკრულების მხარეთა შესახებ

მნიშვნელოვანია, რომ დამსაქმებელსა და დასაქმებულს შორის მოხდეს ინფორმაციის გაცვლა.  თუმცა დამსაქმებელს  არ აქვს უფლება მოითხოვოს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც არ არის დაკავშირებული სამუშაოს შესრულებასთან.

 2.    მუშაობის დაწყების თარიღი და შრომითი ურთიერთობის ხანგრძლივობა

ზოგადად, დასაქმების პირობები  ეხება სამუშაოს ხანგრძლივობას. ბევრი თანამდებობისთვის, დასაქმების ვადა განუსაზღვრელია, მაგრამ სხვა მოკლევადიან პოზიციებზე ხშირად დაწყებისა და დასრულების თარიღი მკაფიოდაა მითითებული.

თუ  შრომითი ურთიერთობა 1 თვეზე მეტია მაშინ, აუცილებელია შრომითი ხელშეკრულების დადება. ამასთანავე, შრომითი ურთიერთობა იწყება დასაქმებულის მიერ  სამუშაოს შესრულების  დაწყების მომენტიდან.

 3.    სამუშაო და დასვენების დრო

კომპანიები შვებულების პოლიტიკას განსხვავებულად აყალიბებენ. ზოგიერთი თანამშრომლებს ავადმყოფობისა და შვებულებისათვის დღეების განსაზღვრულ რაოდენობას აძლევს, ზოგი  კი განსაზღვრულ  ანაზღაურებად შვებულებას.

მაგალითად, საქართველოს შრომის კოდექსის მიხედვით, უქმე დღეებში მუშაობა მიიჩნევა ზეგანაკვეთურ სამუშაოდ და ხელფასის საათობრივი განაკვეთის გაზრდილი ოდენობით ანაზღაურდება.

დასაქმებულს უფლება აქვს ისარგებლოს ანაზღაურებადი შვებულებით – წელიწადში სულ მცირე 24 სამუშაო დღით, ხოლო არაანაზღაურებადი შვებულების 15 სამუშაო დღით.

 4.    თანამდებობა და შესასრულებელი სამუშაოს აღწერილობა

ხელშეკრულებაში ფუნქცია-მოვალეობები ზუსტად უნდა იყოს განსაზღვრული. თანამშრომლის  პასუხისმგებლობა ძირითადად   მოიცავს ადგილს, სამუშაო საათებსა და სამუშაო მოვალეობებს, რომელსაც თანამშრომელი შეასრულებს.

მაგალითად,  შეცდომის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ფორმაა სამუშაოს  ინტერპრეტაცია.  მნიშვნელოვანია, რომ ხელშეკრულების დადებამდე შესაშრულებელი სამუშაო  ნათლად იყოს განსაზღვრული.

 5.    შრომის ანაზღაურება და მისი გადახდის წესი

ანაზღაურების ფორმა და ოდენობა განისაზღვრება შრომითი ხელშეკრულებით და   გაიცემა თვეში ერთხელ. ხშირ შემთხვევაში დასაქმებული ანაზღაურების დაგვიანების შემთხვევაში თვლის, რომ დამსაქმებლის წინაშე უძლურია, ხელშეკრულება დასაქმებულს სწორედ ამ მდგომარეობისაგან იცავს.

საქართველოს შრომის კოდექსის მიხედვით, დამსაქმებელი ვალდებულია ნებისმიერი ანაზღაურების დაყოვნების ყოველი დღისთვის დასაქმებულს გადაუხადოს დაყოვნებული თანხის 0.07%.

 6.    ზეგანაკვეთური სამუშაოს ანაზღაურების წესი

მნიშვნელოვანია, რომ ზეგანაკვეთური სამუშაოს მოთხოვნა და შესრულება მხარეთა შეთანხმებით მოხდეს. ზეგანაკვეთური სამუშაოს შესრულებისას გარკვეული წესები უნდა იყოს დაცული. მაგალითად, ასეთი სამუშაოს ანაზღაურება უნდა მოხდეს შრომის ანაზღაურების საათობრივი განაკვეთის გაზრდილი ოდენობით.

საქართველოს შრომის კოდექსი კრძალავს არასრულწლოვანთა ზეგანაკვეთური სამუშაოს შესრულებას კვირაში არაუმეტეს 4 საათის ოდენობით.

 8.    დამსაქმებლისა და დასაქმებულის მიერ შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტის წესი

ხელშეკრულება თანამშრომლობის შეწყვეტის ყველა შესაძლო მიზეზს უნდა ასახავდეს. ეს  უზრუნველყოფს თანამშრომლების სამსახურიდან უმიზეზო ან უსამართლო განთავისუფლებას.

თუ სამსახურიდან დათხოვნის საფუძველია კომპანიის ეკონომიკური გარემოება ან ორგანიზაციული ცვლილებები, კომპანია ვალდებულია ერთი თვით ადრე გააფრთხილოს თანამშრომელი. გადაუხადოს მას კომპენსაცია  არანაკლებ 1 თვის შრომის ანაზღაურების ოდენობით, ხოლო თუ გაფრთხილება მოხდა 3 დღით ადრე- 2 თვის შრომის ანაზღაურება.

 9.      გამოსაცდელი ვადა

გამოსაცდელი ვადით  ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს მხოლოდ ერთხელ, წერილობითი ფორმით, მაქსიმუმ 6 თვით. გამოსაცდელი ვადა უნდა იყოს ანაზღაურებადი და ამ პერიოდის გასვლის შემდეგ ხელშეკრულების გაფორმება აუცილებელია.

 10.  დავის გადაწყვეტა

თუ კონფლიქტი წარმოიქმნება თქვენსა და დამსაქმებელს შორის, დავის გადაწყვეტის პუნქტი კარნახობს პროცედურებს, რომლითაც მოხდება კონფლიქტის მოგვარება. საყურადღებოა, რომ დავის განხილვა არ იწვევს  შრომითი ურთიერთობების შეჩერებას.

 მიუხედავად ნებისმიერი ზეწოლისა, რომელიც შეიძლება იგრძნოთ, სამუშაო ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერისას,  საკმარისი დრო  დაუთმეთ კონტრაქტის განხილვას.