ისტორიები უბნებზე - საფიჩხია, ქუთაისი

ქუთაისის ეს ადგილი, ადრე მუხრანის ტყესთან შეერთებულ, ხე-ბურდოებით დაფარულ მწვანე მასივს წარმოადგენდა. ტერიტორია ქალაქამდე, კერძოდ ახლანდელ ცენტრალურ მოედნამდე ჩამოდიოდა. საფიჩხიას, ზოგჯერ „საფირჩხიადაც“ მოიხსენიებენ. სახელის წარმოშობის ისტორიაც მას უკავშირდება. ადრე, ტყეში გლეხები ფიჩხს (ფირჩხას) აგროვებდნენ და ურმებით ჩაჰქონდათ ქალაქში გასაყიდად. დასახლებები აქ მე-19 საუკუნიდან, ქალაქის ზრდასთან ერთად ჩნდება. 

უბნის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში, ჯერ კიდევ გაუკაფავ ტყის ნაწილში, მოეწყო ე.წ. „ინტერნაციონალური“ სასაფლაოები - ქართველებისთვის, სომხებისთვის, ასევე კათოლოკეებისთვის და ა.შ. სასაფლაოების ირგვლივ არსებული ტერიტორია  დაუსახლებელი იყო, რის გამოც ამ ადგილებში ხშირი იყო ძარცვის, თავდასხმისა და მკვლელობის შემთხვევებიც კი. ამიტომ იქ დასახლებას ვერავინ ბედავდა და ეს ადგილი, რომელიც დღეს უკვე საკმაოდ მჭიდროდ დასახლებული ტერიტორიაა, დიდი ხნის მანძილზე სასაფლაოს ტერიტორიად იყო აღნიშნული ქალაქის გეგმაზე. 

1820-იანი წლებში საფიჩხიაზე, ისევე როგორც ქუთაისის სხვა უბნებში, ქალაქი საბჭოს გადაწყვეტილებით აიკრძალა ხის სახლების მშენებლობა და ქალაქი თანდათან ევროპულ იერს იღებდა. ხის სახლების ადგილი ნელ-ნელა ქვითკირის ორსართულიანმა ნაგებობებმა დაიკავა.

საფიჩხიის სავიზიტო ბარათს „ამაღლების“ ეკლესია წარმოადგენს, რომელიც დღესაც ფუნქციონირებს. მისი აგების ნებართვა, საკუთარი უბნის, ეკლესიის მსურველმა საფიჩხიის მცხოვრებლებმა, მე-19 საუკუნის 70-იან წლებიდან  დაწყებული, რამდენჯერმე ითხოვეს. 1893 წლის 17 ოქტომბერს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა „მაცხოვრის ამაღლების  სახელზე“ აკურთხა ტაძარი. 1940  წელს ეკლესია გაუქმებული იქნა, მასში სხვადასხვა  დროს სპეც-საწყობები იყო განთავსებული, შემდეგ კი ბიბლიოთეკა. ბოლოს, 1989 წელს ეკლესია ქუთათელ-გაენათელმა მიტროპოლიტმა კალისტრატემ ამაღლების  დღესასწაულზე აკურთხა.  

საფიჩხიის მაცხოვრებლების საუბრის მანერა და მენტალობა შედარებით განსხვავებულია, ქალაქის სხვა უბნების მაცხოვრებლებისაგან.

უბანში დღესაც შეხვდებით უძველეს არქიტექტურულ ნაგებობებს. ქუჩებში სეირნობისას კი აუცილებლად გადააწყდებით ძირძველ ქუთაისელებს. გარემო საკმაოდ მშვიდია და იდეალურია სეირნობისთვის, რაც შემოქმედებითი დამუხტვისთვის საუკეთესო საშუალებას იძლევა.