უმუშევრობა და მისი ძირითადი მიზეზები

უმუშევრობის პრობლემა მუდმივად აქტუალურია მოქალაქეებში, წლიდან წლამდე სტატისტიკური მაჩვენებლები იცვლება, თუმცა მოსახლეობის დიდი ნაწილი ყველაზე დიდ გამოწვევად მაინც უმუშევრობის პრობლემის მოგვარებას მიიჩნევს.  

ქვეყანაში უმუშევრობის პრობლემა არამხოლოდ მოქალაქეებისთვის, არამედ სახელმწიფოსთვისაც დიდ გამოწვევას წარმოადგენს, ვინაიდან ეკონომიკური პოლიტიკის ერთერთი პრიორიტეტი სწორედ სამუშაო ადგილების გაზრდა და უმუშევრობის შემცირებაა. უმუშევრობის გამომწვევი მიზეზები შესაძლოა დამოკიდებული იყოს როგორც  შიდა, ასევე გარე ფაქტორებზე. ვაკანტური სამუშაო ადგილები და დასაქმების მაძიებელთა კვალიფიკაცია ხშირად ერთმანეთს არ ემთხვევა. ზოგჯერ კი სამსახურზე დათანხმებას კანდიდატები დაბალი ანაზღაურების გამო არ ჩქარობენ.

შრომის ანაზღაურება განსხვავდება სფეროების მიხედვით, წლიურ ანგარიშებზე დაყრდნობით, ყველაზე მაღალანაზღაურებადი დარგების შესახებ ინფორმაციას შეგიძლიათ ჩვენს წინა სტატიაში გაეცნოთ. რაც უფრო მაღალანაზღაურებადი და მაღალი თანამდებობისაა პოზიცია, მით უფრო მეტ გამოცდილებას და კვალიფიკაციას მოითხოვს. თვითგანვითარება და ახალი უნარების შეძენა კი უწყვეტი პროცესია ცხოვრების მანძილზე, რასაც ადამიანი მუდმივად გადის. დასაქმება შედარებით მარტივი თუმცა ნაკლებად სტაბილურია საცალო და მომსახურების სფეროში, სადაც სამუშაო ძალის ძირითადი ნაწილი ახალგაზრდები/სტუდენტები არიან. ისინი შედარებით მალე იცვლიან სამსახურებს და მათი პოზიციები სხვა ნაკადებისთვის ხდება ვაკანტური. სტუდენტები ძირითადად ნახევარ განაკვეთზე ან ცვლებში საქმდებიან, რათა მოახერხონ სწავლისთვის დროის დათმობა და მინიმალური შემოსავალიც გამოიმუშაონ. სტუდენტების ნაწილი კი თავისი პროფესიით ფრილანსერად დასაქმებას ამჯობინებს, სადაც თავად შეუძლიათ განისაზღვრონ სამუშაო და დასვენების დროები და გამოიმუშაონ იმაზე მეტი, ვიდრე სრულ ან ნახევარ განაკვეთიან სამსახურში შეძლებდნენ კონკრეტულ კომპანიებში. ხშირია, ასევე, სეზონური სამსახურები არდადეგების პერიოდში მომსახურების სფეროში, თუმცა ასეთი სამსახურები სტაბილურ შემოსავალს ვერ სთავაზობს დასაქმებულს და ხშირად, გამომუშავებაზე არიან დამოკიდებული.

მოსახლეობაში თავს უმუშევრად იმაზე მეტი ადამიანი მოიაზრებს, ვიდრე სტატისტიკური მონაცემები გვიჩვენებს, ვინაიდან ოფიციალური განსაზღვრებით, უმუშევრად ითვლება 15 წელს გადაცილებული ადამიანი, რომელსაც გამოკითხვამდე წინა ერთი კვირის განმავლობაში არ უმუშავია არცერთი საათით და ეძებდა სამსახურს. 2022 წლის პირველ კვარტალში საქართველოში 2.5 პროცენტული პუნქტით შემცირდა უმუშევრობის დონე წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით და როგორც საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სააგენტოს ანგარიშში ვკითხულობთ, 19.4 % შეადგინა. ბოლო ათი წლის უმუშევრობის მაჩვენებელი შემდეგნაირად იცვლებოდა პროცენტების მიხედვით:

მათივე ინფორმაციით, 2022 წლის პირველ კვარტალში უმუშევრობის დონე უფრო მაღალია კაცებში, ვიდრე ქალებში, მსგავსად გასული წლებისა. სქესის ჭრილში უმუშევრობის დონე  საქსტატის მონაცემებზე დაყრდნობით, 2010 წლის შემდეგ შემდეგნაირად ნაწილდებოდა:

მნიშვნელოვანია უმუშევრობის მაჩვენებელი საქართველოს სხვადასხვა რეგიონშიც. დიდი კორპორაციების უმრავლესობა თავმოყრილია დედაქალაქში, შესაბამისად სამუშაო ადგილების რაოდენობა თბილისში გაცილებით მეტია, ვიდრე სხვა ქალაქებში. რეგიონული განვითარება ერთერთი საკითხია, რომლის წარმატებით წარმართვაც ქვეყანას ეკონომიკურად გააძლიერებს და უმუშევრობის პრობლემას გარკვეულწილად მოაგვარებს. მოსახლეობის ის ნიაწილი, რომელიც სასწავლებლად დედაქალაქში ჩამოდის, თავიანთ მშობლიურ მხარეში პერსპექტივის ნაკლებობისა და სამუშაო ადგილების ფაქტობრივად არარსებობის გამო ვეღარ ბრუნდება და დედაქალაქში განაგრძობს ცხოვრებას. მათ სჭირდებათ საცხოვრებელი ადგილი და უმეტეს შემთხვევაში უწევთ ქირის გადახდა, რაც მათ ხარჯებს მნიშვნელოვანწილად ზრდის და შესაბამისად, ეძებენ უფრო მაღალანაზღაურებად სამსახურებს, რომ ქირის გადახდაც შეძლონ, კომუნალური გადასახადებისაც და საარსებო ხარჯებიც დარჩეთ. ბაზარზე დაბალი ხელფასების გამო კი უწევთ უარი თქვან დაბალშემოსავლიან სამსახურზე და ამის გამო ისინიც უმუშევართა სტატისტიკას უერთდებიან. ეს ყველაფერი კი წლიურ ანგარიშში შემდეგნაირად ისახება:

სამსახურის მაძიებლების ნაწილისთვის საოცნებო სამუშაო ადგილს ისეთი კომპანია წარმოადგენს, რომელშიც ცოტა საქმე, მაღალი ანაზღაურება და თავისუფალი გრაფიკია, თუმცა ასეთი სამუშაო ადგილები მხოლოდ  წარმოდგენაში შეიძლება არსებობდეს, რეალურად კი ყველა სამსახური დიდ შრომას და პასუხისმგებლობას მოითხოვს, შინაგანი ფაქტორები დასაქმებასთან მიმართებით კანდიდატების მოლოდინებისა და კვალიფიკაციიდან გამომდინარეობს, ადამიანური კაპიტალის დეპარტამენტები ხშირად აწყდებიან ისეთ პრობლემებს, როგორიცაა შემოსული რეზიუმეების კონკრეტულ პოზიციასთან აცდენა, შეუსაბამო გამოცდილებები და უნარები, პოზიციასთან შეუსაბამო ანაზღაურების მოთხოვნა. თუმცა, სამართლიანობისთვის, უნდა აღინიშნოს, რომ ეს გამოწვევა პირიქითაც დგას, ზოგჯერ ვაკანსიის ტექსტებში განთავსებული მოთხოვნები არ შეესაბამება კომპანიების დაწესებულ ანაზღაურებას და მკვეთრად დაბალია.

უმუშევრობის გამომწვევი მიზეზები გარდა დაბალი ანაზღაურებისა, შესაძლოა იყოს სამუშაო ადგილების ნაკლებობა კონკრეტულ სფეროებში, რომელ დარგებშიც საკუთარი პროფესიით დასაქმება ჭირს. ასევე, დისკრიმინაციული პირობებიც არის ერთერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა, რომელიც მწვავედ დგას ზოგიერთ სამუშაო ადგილზე. წინასახელშეკრულებო პერიოდში, შესაძლოა რაიმე განმასხვავებელი ნიშნით მოხდეს რომელიმე ჯგუფის დისკრიმინაცია, შესაძლოა განსხვავებული ანაზღაურება იქნეს შეთავაზებული ქალისთვის და მამაკაცისთვის ერთსა და იმავე პოზიციაზე და ა.შ. დასაქმების პრობლემის და სამუშაო ადგილების სიმცირის პრობლემის გადასაჭრელად სახელმწიფოს და განათლების სისტემების მიერ შესაძლოა მეტად იყოს წახალისებული პროფესიული მომზადების ან/და  პროფ.ორიენტაციის პროგრამები, სადაც მოსწავლეებსა და აბიტურიენტებს ექნებათ შესაძლებლობა დროულად განსაზღვრონ თავიანთი პროფესიები, შეექმნათ წარმოდგენა დასაქმების ბაზარზე, პერსპექტიულ პროფესიებზე, მოთხოვნად მიმართულებებზე და ამის მიხედვით დაგეგმონ თავიანთი კარიერა, რათა არ გაუჭირდეთ შემდგომში სამსახურის მოძიება. საზოგადოების ახალგაზრდა ნაწილისთვის ინფორმაციის დროული მიწოდება უზრუნველყოფს სამომავლო ეკონომიკურ მდგრადობას, ამით ახალგაზრდებს ეძლევათ შესაძლებლობა, რომ სწორად დაგეგმონ და შეაფასონ ამა თუ იმ სფეროში თავიანთი არჩეული პროფესიით დასაქმების შანსები და სტაბილურობის ხარისხი.

თქვენთვის სასურველი სამსახურის ძიებაში ss.ge-ს დასაქმების განყოფილება დაგეხმარებათ, სადაც ამ დროისთვის 2000-ზე მეტი განცხადებაა ხელმისაწვდომი და შეგიძლიათ თქვენთვის სასურველი და საინტერესო სამსახური შეარჩიოთ.